پایگاه خبری چهاردانگه: منطقه دودانگه ساری به سبب دارا بودن چشم اندازهای زیبا و جنگلهای خزری و برخورداری از بزرگترین سد بتونی سلیمان تنگه ، ظرفیت‌های خوبی برای گردشگری استان دارد.
دشت فریم سرا از کهن ترین دشت‌های میان کوهی به لحاظ قدمت تاریخی در این منطقه است که از شالیزارها، برکه‌ها و آب‌بندان‌ها و کوههای صخره‌ای که در حد فاصل دودانگه، سوادکوه و سمنان قرار دارد، تشکیل شده و سبب شده در برخی از فصلهای سال، شاهد برف در کوههای صخره‌ای باشیم. این امر جذابیت این منطقه را دو چندان کرده است.
برج رِسکِت که مربوط به سده ۵ ه.ق است و در کنار روستای رسکت واقع شده و در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۱۲ با شماره ثبت ۱۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده از قدیمی‌ترین برج‌های آرامگاهی ایران است.
آبشار اُبُن منطقه دودانگه که از مکانهای زیبای این منطقه است در نزدیکی روستای سنگده با ویژگی‌های زیبایی که دارد هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود فرا می‌خواند.
تکیه روستای علی آباد که مرمت شده و در حال حاضر مورد بازدید گردشگران قرار گرفته است. مهمترین ویژگی این تکیه خانه، خشت‌های خام و بندکشی‌های تزئین شده با آجر است.
همچنین جنگلهای سنگده و آب معدنی گرگین آباد از جاذبه‌های دیدنی منطقه تاریخی طبیعی دودانگه است.
دودانگه در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی رسما” بخش شد، دودانگه از سال(۱۳۶۰-۱۳۱۶) دارای ۵ دهستان(فریم – بندرج – بنافت- پشتکوه- نرم آب دوسر) با ۱۱۵ روستا و۲۳۰۰۰ نفرجمعیت بود ولی بعد از واگذاری دهستانها به بخشهای دیگر و ادغام بندرج در فریم اکنون این منطقه دارای۲دهستان(فریم۴۸روستا-بنافت۱۱روستا) و۱۴۸۴۰نفر جمعیت است.
بخش دودانگه با مساحتی بالغ بر۵۵۷ کیلومترمربع ازشمال به بخش کلیجانرستاق؛ ازشرق به چهاردانگه که رشته کوههای سعیدآباد به ارتفاع ۱۴۲۵متر آنرا جدامیکند؛ ازجنوب به کوه دوبرابر(گوگلی)۲۹۸۷متر و تمامکوه که ازسمنان جدا میشود؛ ازغرب به کوه نرو ۳۶۰۲متر؛ نفتک-گردنه اچو- کوه اچو ۱۶۷۹مترازسوادکوه جدا میشود; طول دودانگه از شمال(سد تنگه سلیمان تنگه) تا جنوب(کوه گوگلی) ۵۰کیلومتر و عرض آن از غرب(سرجنگلبانی کله) به شرق(مسکوپا) ۴۵ کیلومتر میباشد.
کل اراضی دودانگه (۴۹۲۲۲۷هکتار) میباشد که(۵۸۶۳ هکتار) زمینهای زراعتی و مناطق مسکونی(۲۲۸۲۴هکتار) جنگلهای مرغوب- (۲۱۵۷۹هکتار) جنگلهای مخروبه- (۹۵۶۲ هکتار) زمینهای کشاورزی(۱۷۵۰هکتارزمین آبی-۷۸۱۲هکتارزمین دیمی است.
۹۰%جنگلهای دودانگه تحت پوشش (صنایع چوب فریم)۱۰%دیگرجنگلهای(پاشاکلا- شلیمک- قارنسرا) تحت پوشش(صنایع چوب وکاغذ ساری) میباشد.
رودخانه های مهم دودانگه:
رودخانه اشک ازخط الراس رشته کوه گوگلی-سرچشمه آن گت اشک- کیجااو- یخ او- سامان گل- میارسرا- محله میانرو- پاجی- جنگل برارده- سیاهدست- کرچا- شیرین رود به سد (رودتجن)
رودخانه شیرین رود غربی کوههای بولا و ابن سرچشمه- شیرین رود شرقی از کوههای سعیدآباد- نزدیک پارت کلا به خان خرنوا متصل- در احمدآباد با اشک یکی- به سد(رودتجن)
قارندره رودخانه خوش رودباراز پاجی ومیانا- جورجاده- جیجاد- گچین- پس از ۱۰ک.م به شیرین رود به سد(رودتجن)
رودخانه تلاراز قله بندبن_ سرچشمه تلارسربند- شهرباستانی تالیور- سنگده- درزیکلا- وزملا- ولیک بن- به اساس- رود کسلیان در شیرگاه به رود تلار
رودخانه عروس وداماد سرچشمه ازپشت ولیک چال- بالای کلیج کلا- خرنوا- مجی- پهندر- محمدآباد- شلدره- کهنه ده- گچین- کرچا متصل به اشک به شیرین رود به سد (رودتجن)
پاکرود سرچشمه از پاشاکلا و شلیمک – قارنسرا- لاجیم- در واستان بعد ازسد به رودتجن
رود آبخونی پشت امامزاذه ابراهیم زیر جاده اصلی(گراچ سر) ساری به فریم از دهانه کوه بیرون مستقیما به شیرین رود به سد(رودتجن)
مهمترین و پرآب ترین چشمه های دودانگه: آبخونی(بعدازتلارم)- تلارسربند(سنگده)- اوپخشون(واودره)- دوالم(شمال شرقی رسکت علیا)
دین و فرهنگ مردم:
مردم دودانگه دارای زبان بومی(تبری پهلوی) بایک ریشه ولی با لهجه ی گوناگون و اندک تغییرمیباشند.
همچنین مردم این منطقه با وجود تاسیس سلسله های اسلامی مرعشیان وعلویان درمازندران تاسال۷۶۴ ه.ق پایبند دین زرتشت بوده و دارای خط و زبان پهلوی ساسانی بودند و فقط عده کمی به شیعه- حنفی و شافعی روی آوردند; این مطلب با نوشته های کتیبه برج های رسکت ولاجیم وآتشکده های قارنسرا و دوالم رسکت مطابقت دارد.
آتشکده قارنسرا در جنگلهای نزدیک روستا و آتشکده دوالم نزدیک روستای رسکت که توسط قارن(کارن)پسر شهریاردرسال(۲۲۰ه.ق)ساخته شد.
سلسله های حاکم بر پریم:
۱-قاروندیان(سوخراییان )
سوخرا از فرزندان کاوه آهنگربود- خسرو انوشیروان ساسانی پس از کشته شدن برادرش کیوس(پدربزرگ باو) فرمانروای طبرستان شد و حکومت قارنکوه – شهر شهمار و قسمتی از پریم را به قارن (کارن) پسر سوخرا داد ;مقر حکومتشان قارن سرا بود.
۲-باوندیان
در سال ۲۲۴میلادی اردشیربابکان ازنوادگان ساسان ازنوادگان داریوش سوم هخامنشی سلسله ساسانیان را تاسیس کرد.
خسروانوشیروان(هجدهمین پادشاه یزدگرد سوم – سی وچهارمین و آخرین پادشاه ساسانی بعداز شکست در جنگ نهاوند از اعراب (۶۴۲میلادی) با اندک سپاهیانش بطرف خراسان حرکت کرد وقتی به طبرستان(پذشخوارگر در زمان ساسانی)رسید باو(پسرشاپورپسرکیوس پسرقباد)که دررکاب خسرو پرویز و یزدگرد به پیکار رفته بود وازتوجه شاه برخوردار بود- پس از اجازه یزدگرداز او جدا و به آتشکده کوسان رفت در آنجا مورد استقبال مردم قرار گرفت ; باو بعد از مدتی خبر درگذشت یزد گرد را در مرو شنید(۶۵۱میلادی) پس سر بتراشید ودر آتشکده مقام گرفت.او توسط مردم منطقه پریم در کنار شهریار کوه دولتی محلی بنام باوندیان کیوسیه را تاسیس کرد.(۶۵۲میلادی- ۳۱ هجری قمری وشمسی)
تاسیس حکومت علویان درطبرستان.حمله داعی کبیر به هزار جریب (۲۴۱-۱۹۷ )
شهریار پسردارا – پناهنده شدن فردوسی.معاشرت با ابو ریحان.همدوره با سلطان محمود غزنوی.بدست قابوس بن وشمگیرورستم بن مرزبان کشته شد.( ۳۷۴-۳۳۹ )
با کشته شدن کارن سلسله باوندیان کیوسیه به پایان رسید. (۴۴۳-۳۱ه.ق )
پسران کارن بعد از آرام شدن اوضاع شاخه دوم باوندیان- اسپهبدیه را تاسیس کردند وحکومت را از پریم به ساری آوردند. در این سلسله ۸ پادشاه از سال۴۴۳ه.ق تا سال ۵۸۳ه.ق پس از ۱۴۰ سال حکومت به سلسله اسپهبدیه پایان دادند; در حدود ۳۰ سال از ۵۸۳ تا ۶۱۳ ه.ق باوندیان حکمرانی نکردندتا اینکه شاخه سوم آنها موسوم به باوندیان- کین خواریه در ساری تاسیس شد. در این سلسله (که دست نشانده ایلخانان بودند) ۸ پادشاه از سال۶۱۳ه.ق تا سال۷۱۱ه.ق پس از ۹۸ سال حکومت به سلسله کین خواریه پایان دادند. باوندیان از سال۷۱۱-۳۱ه.ق بمدت۶۸۰ سال حکومت کردند.
۳-مرعشیان
پس از شسکت سربداران بدست امیرولی فرزند یکی ازسرکردگان طغاتیمور- هزارجریب(پریم- نکا- بهشهر)جزو قلمرو گرگان و تحت حکومت طغاتیمور قرارگرفت; ولی مردم زیربار نمیرفتند وشورش میکردند تا اینکه میرعمادالدین حسینی (ازمرعشیان و نواده هجدهم امام موسی کاظم – از سادات رفیعی نجف) که در چهاردانگه(کیاسر) ساکن بود مدتی به دودانگه آمد وطی حادثه ای که درروستای انگپام رخ داد مردم منطقه به حمایت از او برخاستند کم کم همه مردم هزار جریب پیرو او شدند و بطرف گرگان لشکرکشی کردند امیرولی شکست خورد وگریخت; بدین ترتیب هزارجریب آزاد شد(۷۷۵ه.ق)- درهمین سال امیرتیمورگورکانی به سلطنت نشست و به سبب شجاعت ومقام بالای میرعمادالدین منطقه هزارجریب را به اوبخشید- میرعمادهنگام مرگش در کیاسر چهار اولاد از زن اول خویش ودو اولاد از زن دومش داشت ازاین رو چهاردانگه را بین چهار اولاد اول و دودانگه را بین دو اولاد دوم تقسیم کرد.
دودانگه به سادات جبرئیلی رسید- میرتاج الدین پسر سید جبرئیل به سفری رفت و بعد از ۴ سال درحالی بازگشت که دودانگه را در تصرف سیدرضی الدین(عمویش) دید که بعد از او پسرش میرکمال الدین همزمان باسلطنت شاه اسماعیل صفوی جانشینش شد(۸۷۴ه.ش) میرکمال در درگیریهای کشوری کشته شد; بعد از او سیدروح الله از سادات جبرئیلی فرمانروای دودانگه شد و در۸۰ سالگی درگذشت(۹۰۱ه.ش) میرعبدالله همزمان با پادشاهی شاه طهماسب جانشین او شد.(در طول حکومت صفویه( از۸۸۰ه.ش تا۱۱۰۱ه.ش) بمدت ۲۲۱ سال دودانگه تحت حکومت سادات مرعشی شاخه میرعمالدین بود.
در زمان آقامحمد خان قاجار(۱۱۶۱ه.ش) که در ساری سلطنت میکرد دودانگه زیر نظر حکومت خاندان قاجار بود.
