عدم آشنایی برخی رانندگان نسبت به جاده های غیر استاندارد مازندران به ویژه مسافران و گردشگران ورودی به استان و نیز سرعت غیر مجاز آنان احتمال وقوع تصادفات را افزایش می‌دهد.
سومین یکشنبه ماه نوامبر از سوی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی «یادبود قربانیان حوادث جاده‌ای» نام گرفته است. آمارهای بین‌المللی بهداشت و سلامت درباره علل اصلی مرگ‌ومیر در کشورها حاکی از آن است که تصادفات جاده ای یکی از عوامل مرگ‌ومیر زودرس در دنیاست اما به نسبت اقلیم، توسعه و فرهنگ این مقدار متغیر است.
در ایران اما تصادفات منجر به فوت در جاده ها به شکل منحصربه‌فردی به‌عنوان سومین عامل مرگ‌ومیر و دومین عامل مرگ زودرس بعد از بیماری‌های قلبی و مغزی معرفی شده و این در حالیست که فوت ناشی از تصادفات در کشورهای پیشرفته جزء ۱۰ عامل اول نبوده و حتی در کشورهایی مانند چین، برزیل و هند نیز عامل هشتم است.
میانگین جهانی مرگ‌و میر در اثر تصادفات جاده‌ای حدود ۱۷ مورد به ازای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است؛ این عدد برای کشورهای اروپایی حدود ۹ مورد بوده در حالی که در کشور ما حدود ۲۰ در ۱۰۰ هزار نفر گزارش شده است؛ این آمار به این معنی است که بیش از دوبرابر اروپا و میانگین جهانی آمار تلفات جاده‌ای در ایران وجود دارد که در نوع خود می تواند تکان دهنده باشد.
مطابق آمارهای رسمی و اعداد و ارقام نگران‌کننده ای که در این حوزه وجود داشته و با توجه به اینکه ۹۰ درصد جابه‌جایی مسافر از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور انجام می شود باید همچنان در زمینه تصادفات جاده ای تلاش و راهکارهای دقیق‌تر و عملیاتی‌تری را جست‌وجو کرد. مطالعات نشان می‌دهد اضافه‌شدن میانگین سرعت به‌میزان یک‌کیلومتر بر ساعت، افزایش سه‌درصدی تصادفات را به‌دنبال خواهد داشت، بر اساس این داده‌ها هوشمندسازی سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای، اصلاح قوانین و تنظیم مقررات به‌ویژه در زمینه سرعت و جرایم مربوط به آن می‌تواند راهبرد موثری بوده و راهگشا باشد.
تردد مسافران یکی از دلایل تصادفات
کارشناس ارشد حمل و نقل، علل بالا بودن حوادث جاده ای در مازندران را مربوط به اقلیم منطقه و موقعیت خاص از منظر گردشگری با توجه به میزبانی انبوه جمعیت مسافران دانست و خاطرنشان کرد: خطای انسانی، غیراستاندارد بودن خودروها و عیوب مهندسی و روسازی جاده‌ها سه عامل اصلی تصادفات در ایران است که استان مازندران به دلیل ازدحام ناشی از جابه جایی مسافران پتانسیل بالایی در زمینه تصادفات دارد.
وحید الیاسی در گفت و گو با ایسنا، ضمن بررسی آمارهای ارائه شده از سوی سازمان پزشکی قانونی اظهار کرد: استان مازندران در سال ۹۷ از نظر تلفات جاده‌ای رتبه ۱۲ از ۳۱ استان کشور و از نظر آمار مجروحین ناشی از تصادفات جاده ای جایگاه ۷ را در اختیار دارد اما با وجود کاهش تلفات نسبت به سال گذشته آمار مجروحین ناشی از تصادف، رشد ۷.۶ درصدی را نشان می‌دهد.
رعایت قوانین سبب کاهش آمار تصادفات
الیاسی با بیان اصول راهنمایی و رانندگی و نیز رعایت فرهنگ ترافیکی گفت: رعایت فاصله ایمن بین اتومبیل ها، استفاده از چراغ راهنمای خودرو، رعایت سرعت مطمئنه، بستن کمربند ایمنی، اشراف به حدود و امکانات وسیله نقلیه، کاهش بار روانی ترافیک با رانندگی بین خطوط و رعایت نمودن حق تقدم از اخلاق ترافیکی و فرهنگ اجتماعی حاکم در حوزه راهنمایی و رانندگی است که با اعتنا و احترام به آنها می توان آمار تصادفات را تا حد بسیار بالایی کاهش داد.
مشکلات زیرساختی در حوزه راهنمایی و رانندگی
وی در ادامه به اصلاح بخش های زیرساختی جاده‌ها و صنایع خودرو سازی اشاره و اظهار کرد: بالا بردن کیفیت شریان‌های ارتباطی، تجهیز سیستم های نور و روشنایی جاده‌ها، پایش دقیق نقاط حادثه خیز و بالا بردن کیفیت خودروهای ساخت داخل و انطباق آن با استاندارهای جهانی مواردی است که باید برای کاهش تصادفات وجود داشته باشد اما همیشه نادیده گرفته می شوند.
جرائم بازدارنده نیست
کارشناس ارشد حمل و نقل، خواستار اجرای جریمه های سنگین و بدون بخشش برای افراد متخلف شد و تاکید کرد: فرهنگ و سخت گیری های قانونی برای کنترل حوادث رانندگی لازم و ضروری است اما جرائم آن چنان که باید بازدارنده نبوده و به گفته سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس علیرغم ۲ تا ۵ برابر شدن جریمه ها نظام تخلفات رانندگی تغییری پیدا نکرده است.
افزایش جرائم سبب بروز تخلفات قانون گریز
الیاسی با تصریح اینکه قوانین در این زمینه نقص دارند، به آثار و عکس العمل منفی ناشی از افزایش جریمه‌های رانندگی که بدون ساز و کار مناسب اتخاذ می شوند پرداخت و گفت: متاسفانه گاهی افزایش نرخ جریمه‌ها ممکن است باعث افزایش وقوع تخلفات و فراهم کردن راه‌های فرار از قانون شود.
وی با ذکر مثالی تشریح کرد: وقتی نرخ جرائم بدون ارزیابی و سازو کار مناسب افزایش یابد، راننده متخلف ترجیح می‌دهد که به جای پرداخت جریمه ۱۰۰ هزار تومانی، با ارتکاب به ارتشا با مامور قانون معامله کرده و با نرخ به مراتب کمتر و رضایت از فعل نادرست انجام شده قانون گریزی را بر اجرای آن ترجیح دهد که این مساله می‌تواند به افزایش نرخ تخلفات ماموران راهور نیز دامن بزند.
این کارشناس حمل و نقل با اعتقاد بر اینکه باید نرخ جرائم رانندگی به تناسب درآمد افراد تعیین شود این شیوه را روشی با بازدارندگی عام‌تر در برخی کشورهای دنیا اعلام کرد و افزود: اگر جرائم بر اساس درآمد و سطح مالی هر فرد تعیین شود، می‌تواند برای تمامی افراد جامعه بازدارنده باشد.
تشویق رانندگان راهکاری مناسب
الیاسی در بخش دیگر گفت و گو به اجرای قوانین تشویقی برای رانندگان تابع قانون به جای تنبیه اشاره و خاطرنشان کرد: تاثیرگذاری این شیوه می تواند به مراتب کاربردی تر از اجرای جرائم و تنبیهات جوابگو باشد به نحوی که وجوه اخذ شده از متخلفین که در قالب جرایم رانندگی به دست می آید، به صورت پاداش به رانندگان تابع قانون پرداخت شود، یقینا با اجرای چنین رویکردی انگیزه لازم در تمامی افراد جامعه جهت رعایت قانون و فرهنگ ترافیکی افزایش خواهد یافت.
آموزش و صدا و سیما بهترین شیوه های القای قوانین
این محقق و پژوهشگر حوزه حمل و نقل از نقش موثر آموزش سخن گفت و تاکید کرد: آموزش و فرهنگ سازی برای رانندگی صحیح یکی از ضروریاتی است که باید از دوران کودکی در فرد نهادینه شود.
الیاسی از نقش موثر رسانه ها به ویژه صدا و سیما یاد کرد و با انتقاد از عملکرد غیر آموزشی این نهاد افزود: متاسفانه در کشور ما در صدا و سیمای ملی و استانی اهمیتی به این حوزه داده نشده و همواره در فیلم‌ها و سریال‌ها شاهدیم که سرعت در رانندگی را با زیباترین جلوه‌های ویژه به نمایش گذاشته می‌شود.
وی با بیان اینکه رسانه ملی می‌تواند با کمک سازمان های مردم نهاد برای ارتقای فرهنگ رانندگی از تاثیر عملکرد بازیگران معروف سینما و نیز قهرمانان ملی استفاده کند، گفت: سازمان صدا و سیما دارای ظرفیت و پتانسیل بالایی برای القا افکار مثبت و آموزش صحیح به اقشار جامعه بوده و باید از این توانایی حداکثر استفاده و بهره وری صورت گیرد.
روان‌سنجی و بررسی شخصیت افراد در اعطای گواهینامه
کارشناس ارشد حمل و نقل از راه حلی بسیار منطقی، همه گیر و متناسب جامعه و کشور پرده برداشت و خاطرنشان کرد: روان‌سنجی و بررسی شخصیت افراد متقاضی دریافت گواهینامه پیش از آزمون رانندگی قطعا موجب فیلترشدن افراد زیادی شده که صلاحیت استفاده از وسیله نقلیه را ندارند و به این ترتیب نیز از بار ترافیکی شهرها کاسته خواهد شد.
الیاسی با اشاره به راه‌اندازی رشته های دانشگاهی در زمینه ی مددکاری اجتماعی و ترافیک تاکید کرد: استفاده از تمام ظرفیت های موجود در جامعه برای آگاهی و فرهنگ سازی در زمینه ترافیک و حوادث جاده یی می تواند به کاهش نرخ مرگ میر در جاده های کشور کمک کند.
فقدان دوربرگردان ها یا (U turn)
یک کارشناس حمل و نقل شهری به کمبود دوربرگردان ها یا (U turn) در جاده های مازندران اشاره و تاکید کرد: بسیاری از شریان های مواصلاتی مازندران در روستاها و شهرها دارای بریدگی در جاده بوده و عدم استفاده از دور برگردان ها یکی از دلایل بالای تصادفات جاده ای استان است.
جاده های مازندران باریک و پر حادثه
حمیدرضا صادقی در گفت و گو با ایسنا بسیاری از جاده های مازندران را باریک و فاقد پهنای لازم و متناسب با تردد وسایل نقلیه دانست و خاطرنشان کرد: عدم آشنایی برخی رانندگان نسبت به جاده های غیر استاندارد مازندران به ویژه مسافران و گردشگران ورودی به استان و نیز سرعت غیر مجاز آنان احتمال وقوع تصادفات را افزایش می دهد.
رئیس حمل و نقل عمومی شهرستان محمود آباد از نبود فرهنگ ترافیک سخن گفت و تاکید کرد: در مکان هایی که دوربین های پلیس وجود دارد، رانندگان با احتیاط عبور و مرور کرده و به محض نبود دستگاه های نظارتی رفتار رانندگان تغییر پیدا می کند که این نشانه عدم فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه در راهنمایی و رانندگی است.
صادقی با اذعان بر اینکه با رعایت قوانین تا ۷۰ درصد خطرات ناشی از تصادفات کاهش پیدا می‌کند خاطرنشان کرد: اجرای طرح پایش شهری با استفاده از دوربین های ۳۶۰ درجه می‌تواند به بسیار موثر باشد.
وی، ایجاد پارک های ترافیک مخصوص کودکان برای مباحث آموزشی را رویکردی مناسب و کاربردی دانست و تاکید کرد: فرهنگ سازی باید از پایه شروع شود و آموزش به کودکان بهترین راه القا فرهنگ در تمام زمینه ها است.
عدم آشنایی برخی رانندگان نسبت به جاده های غیر استاندارد مازندران به ویژه مسافران و گردشگران ورودی به استان و نیز سرعت غیر مجاز آنان احتمال وقوع تصادفات را افزایش می‌دهد.
سومین یکشنبه ماه نوامبر از سوی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی «یادبود قربانیان حوادث جاده‌ای» نام گرفته است. آمارهای بین‌المللی بهداشت و سلامت درباره علل اصلی مرگ‌ومیر در کشورها حاکی از آن است که تصادفات جاده ای یکی از عوامل مرگ‌ومیر زودرس در دنیاست اما به نسبت اقلیم، توسعه و فرهنگ این مقدار متغیر است.
در ایران اما تصادفات منجر به فوت در جاده ها به شکل منحصربه‌فردی به‌عنوان سومین عامل مرگ‌ومیر و دومین عامل مرگ زودرس بعد از بیماری‌های قلبی و مغزی معرفی شده و این در حالیست که فوت ناشی از تصادفات در کشورهای پیشرفته جزء ۱۰ عامل اول نبوده و حتی در کشورهایی مانند چین، برزیل و هند نیز عامل هشتم است.
میانگین جهانی مرگ‌و میر در اثر تصادفات جاده‌ای حدود ۱۷ مورد به ازای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است؛ این عدد برای کشورهای اروپایی حدود ۹ مورد بوده در حالی که در کشور ما حدود ۲۰ در ۱۰۰ هزار نفر گزارش شده است؛ این آمار به این معنی است که بیش از دوبرابر اروپا و میانگین جهانی آمار تلفات جاده‌ای در ایران وجود دارد که در نوع خود می تواند تکان دهنده باشد.
مطابق آمارهای رسمی و اعداد و ارقام نگران‌کننده ای که در این حوزه وجود داشته و با توجه به اینکه ۹۰ درصد جابه‌جایی مسافر از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور انجام می شود باید همچنان در زمینه تصادفات جاده ای تلاش و راهکارهای دقیق‌تر و عملیاتی‌تری را جست‌وجو کرد. مطالعات نشان می‌دهد اضافه‌شدن میانگین سرعت به‌میزان یک‌کیلومتر بر ساعت، افزایش سه‌درصدی تصادفات را به‌دنبال خواهد داشت، بر اساس این داده‌ها هوشمندسازی سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای، اصلاح قوانین و تنظیم مقررات به‌ویژه در زمینه سرعت و جرایم مربوط به آن می‌تواند راهبرد موثری بوده و راهگشا باشد.
تردد مسافران یکی از دلایل تصادفات
کارشناس ارشد حمل و نقل، علل بالا بودن حوادث جاده ای در مازندران را مربوط به اقلیم منطقه و موقعیت خاص از منظر گردشگری با توجه به میزبانی انبوه جمعیت مسافران دانست و خاطرنشان کرد: خطای انسانی، غیراستاندارد بودن خودروها و عیوب مهندسی و روسازی جاده‌ها سه عامل اصلی تصادفات در ایران است که استان مازندران به دلیل ازدحام ناشی از جابه جایی مسافران پتانسیل بالایی در زمینه تصادفات دارد.
وحید الیاسی در گفت و گو با ایسنا، ضمن بررسی آمارهای ارائه شده از سوی سازمان پزشکی قانونی اظهار کرد: استان مازندران در سال ۹۷ از نظر تلفات جاده‌ای رتبه ۱۲ از ۳۱ استان کشور و از نظر آمار مجروحین ناشی از تصادفات جاده ای جایگاه ۷ را در اختیار دارد اما با وجود کاهش تلفات نسبت به سال گذشته آمار مجروحین ناشی از تصادف، رشد ۷.۶ درصدی را نشان می‌دهد.
رعایت قوانین سبب کاهش آمار تصادفات
الیاسی با بیان اصول راهنمایی و رانندگی و نیز رعایت فرهنگ ترافیکی گفت: رعایت فاصله ایمن بین اتومبیل ها، استفاده از چراغ راهنمای خودرو، رعایت سرعت مطمئنه، بستن کمربند ایمنی، اشراف به حدود و امکانات وسیله نقلیه، کاهش بار روانی ترافیک با رانندگی بین خطوط و رعایت نمودن حق تقدم از اخلاق ترافیکی و فرهنگ اجتماعی حاکم در حوزه راهنمایی و رانندگی است که با اعتنا و احترام به آنها می توان آمار تصادفات را تا حد بسیار بالایی کاهش داد.
مشکلات زیرساختی در حوزه راهنمایی و رانندگی
وی در ادامه به اصلاح بخش های زیرساختی جاده‌ها و صنایع خودرو سازی اشاره و اظهار کرد: بالا بردن کیفیت شریان‌های ارتباطی، تجهیز سیستم های نور و روشنایی جاده‌ها، پایش دقیق نقاط حادثه خیز و بالا بردن کیفیت خودروهای ساخت داخل و انطباق آن با استاندارهای جهانی مواردی است که باید برای کاهش تصادفات وجود داشته باشد اما همیشه نادیده گرفته می شوند.
جرائم بازدارنده نیست
کارشناس ارشد حمل و نقل، خواستار اجرای جریمه های سنگین و بدون بخشش برای افراد متخلف شد و تاکید کرد: فرهنگ و سخت گیری های قانونی برای کنترل حوادث رانندگی لازم و ضروری است اما جرائم آن چنان که باید بازدارنده نبوده و به گفته سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس علیرغم ۲ تا ۵ برابر شدن جریمه ها نظام تخلفات رانندگی تغییری پیدا نکرده است.
افزایش جرائم سبب بروز تخلفات قانون گریز
الیاسی با تصریح اینکه قوانین در این زمینه نقص دارند، به آثار و عکس العمل منفی ناشی از افزایش جریمه‌های رانندگی که بدون ساز و کار مناسب اتخاذ می شوند پرداخت و گفت: متاسفانه گاهی افزایش نرخ جریمه‌ها ممکن است باعث افزایش وقوع تخلفات و فراهم کردن راه‌های فرار از قانون شود.
وی با ذکر مثالی تشریح کرد: وقتی نرخ جرائم بدون ارزیابی و سازو کار مناسب افزایش یابد، راننده متخلف ترجیح می‌دهد که به جای پرداخت جریمه ۱۰۰ هزار تومانی، با ارتکاب به ارتشا با مامور قانون معامله کرده و با نرخ به مراتب کمتر و رضایت از فعل نادرست انجام شده قانون گریزی را بر اجرای آن ترجیح دهد که این مساله می‌تواند به افزایش نرخ تخلفات ماموران راهور نیز دامن بزند.
این کارشناس حمل و نقل با اعتقاد بر اینکه باید نرخ جرائم رانندگی به تناسب درآمد افراد تعیین شود این شیوه را روشی با بازدارندگی عام‌تر در برخی کشورهای دنیا اعلام کرد و افزود: اگر جرائم بر اساس درآمد و سطح مالی هر فرد تعیین شود، می‌تواند برای تمامی افراد جامعه بازدارنده باشد.
تشویق رانندگان راهکاری مناسب
الیاسی در بخش دیگر گفت و گو به اجرای قوانین تشویقی برای رانندگان تابع قانون به جای تنبیه اشاره و خاطرنشان کرد: تاثیرگذاری این شیوه می تواند به مراتب کاربردی تر از اجرای جرائم و تنبیهات جوابگو باشد به نحوی که وجوه اخذ شده از متخلفین که در قالب جرایم رانندگی به دست می آید، به صورت پاداش به رانندگان تابع قانون پرداخت شود، یقینا با اجرای چنین رویکردی انگیزه لازم در تمامی افراد جامعه جهت رعایت قانون و فرهنگ ترافیکی افزایش خواهد یافت.
آموزش و صدا و سیما بهترین شیوه های القای قوانین
این محقق و پژوهشگر حوزه حمل و نقل از نقش موثر آموزش سخن گفت و تاکید کرد: آموزش و فرهنگ سازی برای رانندگی صحیح یکی از ضروریاتی است که باید از دوران کودکی در فرد نهادینه شود.
الیاسی از نقش موثر رسانه ها به ویژه صدا و سیما یاد کرد و با انتقاد از عملکرد غیر آموزشی این نهاد افزود: متاسفانه در کشور ما در صدا و سیمای ملی و استانی اهمیتی به این حوزه داده نشده و همواره در فیلم‌ها و سریال‌ها شاهدیم که سرعت در رانندگی را با زیباترین جلوه‌های ویژه به نمایش گذاشته می‌شود.
وی با بیان اینکه رسانه ملی می‌تواند با کمک سازمان های مردم نهاد برای ارتقای فرهنگ رانندگی از تاثیر عملکرد بازیگران معروف سینما و نیز قهرمانان ملی استفاده کند، گفت: سازمان صدا و سیما دارای ظرفیت و پتانسیل بالایی برای القا افکار مثبت و آموزش صحیح به اقشار جامعه بوده و باید از این توانایی حداکثر استفاده و بهره وری صورت گیرد.
روان‌سنجی و بررسی شخصیت افراد در اعطای گواهینامه
کارشناس ارشد حمل و نقل از راه حلی بسیار منطقی، همه گیر و متناسب جامعه و کشور پرده برداشت و خاطرنشان کرد: روان‌سنجی و بررسی شخصیت افراد متقاضی دریافت گواهینامه پیش از آزمون رانندگی قطعا موجب فیلترشدن افراد زیادی شده که صلاحیت استفاده از وسیله نقلیه را ندارند و به این ترتیب نیز از بار ترافیکی شهرها کاسته خواهد شد.
الیاسی با اشاره به راه‌اندازی رشته های دانشگاهی در زمینه ی مددکاری اجتماعی و ترافیک تاکید کرد: استفاده از تمام ظرفیت های موجود در جامعه برای آگاهی و فرهنگ سازی در زمینه ترافیک و حوادث جاده یی می تواند به کاهش نرخ مرگ میر در جاده های کشور کمک کند.
فقدان دوربرگردان ها یا (U turn)
یک کارشناس حمل و نقل شهری به کمبود دوربرگردان ها یا (U turn) در جاده های مازندران اشاره و تاکید کرد: بسیاری از شریان های مواصلاتی مازندران در روستاها و شهرها دارای بریدگی در جاده بوده و عدم استفاده از دور برگردان ها یکی از دلایل بالای تصادفات جاده ای استان است.
جاده های مازندران باریک و پر حادثه
حمیدرضا صادقی در گفت و گو با ایسنا بسیاری از جاده های مازندران را باریک و فاقد پهنای لازم و متناسب با تردد وسایل نقلیه دانست و خاطرنشان کرد: عدم آشنایی برخی رانندگان نسبت به جاده های غیر استاندارد مازندران به ویژه مسافران و گردشگران ورودی به استان و نیز سرعت غیر مجاز آنان احتمال وقوع تصادفات را افزایش می دهد.
رئیس حمل و نقل عمومی شهرستان محمود آباد از نبود فرهنگ ترافیک سخن گفت و تاکید کرد: در مکان هایی که دوربین های پلیس وجود دارد، رانندگان با احتیاط عبور و مرور کرده و به محض نبود دستگاه های نظارتی رفتار رانندگان تغییر پیدا می کند که این نشانه عدم فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه در راهنمایی و رانندگی است.
صادقی با اذعان بر اینکه با رعایت قوانین تا ۷۰ درصد خطرات ناشی از تصادفات کاهش پیدا می‌کند خاطرنشان کرد: اجرای طرح پایش شهری با استفاده از دوربین های ۳۶۰ درجه می‌تواند به بسیار موثر باشد.
وی، ایجاد پارک های ترافیک مخصوص کودکان برای مباحث آموزشی را رویکردی مناسب و کاربردی دانست و تاکید کرد: فرهنگ سازی باید از پایه شروع شود و آموزش به کودکان بهترین راه القا فرهنگ در تمام زمینه ها است.
