اوقات شرعی کیاسر
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه مازندران پروژه انتقال آب خزر را آخرین گزینه دانست و گفت: اگر تمامی راه‌حل‌ها به شکل کامل انجام شد اما پاسخگو نبود، آنگاه باید به سراغ طرح انتقال آب رفت.
به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، به نقل از ایسنا، محمود شارع پور در نشست منطقه‌ای«هم اندیشی و بررسی چالش‌های انتقال آب از شمال کشور»که در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری برگزار شد، اظهار کرد: پروژه‌های انتقال آب، طرح‌های بسیارگران قیمت و ناپایداری هستند و تجربه سایر کشورها نشان داده که این پروژه‌ها نه تنها مشکل آب را حل نکردند بلکه مشکلات جدید اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را برای هر دو نقطه دریافت کننده و انتقال دهنده ایجاد می‌کند.
وی تصریح کرد: ایجاد بار مالی شدید بردوش دولت‌ها، وقوع کشمکش بین دو منطقه مبداء و مقصد به دلیل رشد چشمگیر بخش کشاورزی و نیز توسعه شهری در منطقه دریافت کننده، ایجاد تنش بین منطقه انتقال دهنده آب و دولت، وارد آمدن ضربه بزرگ به سرمایه اجتماعی کشور، نابودی اجتماع محلی در منطقه مبداء نظیر نابودی اقتصاد محلی و فرهنگ محلی و افزایش میزان مصرف آب درمنطقه دریافت کننده از جمله پیامدهای اجرای این پروژه است.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: در کشورهای جهان سوم و درحال توسعه وقتی شرایط سازمانی، نهادی و اداری برای اجرا و مدیریت چنین پروژه هایی ضعیف باشد، هزینه‌های مالی زیاد باعث بروز چالش‌های اقتصادی وحشتناک در پروژه می‌شود.
شارع پور با بیان اینکه قبل از ورود به پروژه‌های سنگین باید راه حل‌های جایگزین را به طور کامل بررسی کرد، ادامه داد: راه‌هایی نظیر کاهش تقاضای آب، بازیافت آب، مدیریت کاربری اراضی، سیاست‌های رشد جمعیتی، موضوع مهاجرپذیری، توسعه صنعتی، مدیریت عرضه آب، آب مجازی، مدیریت آب باران، احیای ساختارهای سنتی مدیریت آب و ترمیم شبکه آب موجود تمهیداتی است که باید قبل از اجرای طرح صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه اگر راه حل‌ها به طور کامل انجام شد اما پاسخگو نبود آن وقت باید به سراغ طرح انتقال آب رفت، گفت: هدر رفت آب در بخش کشاورزی فلات مرکزی بسیار زیاد است و هیچ اقدام عملی در این حوزه و نیز برای اصلاح الگوی کشت صورت نگرفته است به علاوه اینکه سمن‌های زیست محیطی استان مقصد نیز با موضوع انتقال آب موافق نیستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران به ملاک و معیارهای سازمان جهانی یونسکو قبل از انجام طرح انتقال آب اشاره کرد و افزود: مطابق این الگو نخست باید منطقه دریافت کننده آب کمبود اساسی داشته باشد اما در استان مقصد عملا تقاضای آب اتفاق نیفتاده و کمبود اساسی آب ثابت نشده است، در مرتبه دوم توسعه آتی منطقه مبداء نباید تحت تاثیر کمبود آب قرار گیرد یعنی نباید بر جریان توسعه استان اثر گذاشته و استان را دچار بی نظمی کند.
شارع پور دیگر معیارها سازمان جهانی یونسکو را اینگونه بیان کرد: منابع آب منطقه اهدا کننده باید کاملا تامین شده و جبران خسارت در برابر انتقال آب صورت گیرد، ارزیابی‌های زیست محیطی و اثرات اجتماعی و فرهنگی در هر ۲ منطقه انجام شود، مزایا و منافع ناشی از این انتقال باید منصفانه بین دو نقطه مبدا و مقصد تقسیم شده و در نهایت طرح انتقال آب باید از حکمرانی خوبی برخوردار باشد، در واقع تصمیم‌گیری مشارکتی، شفافیت، پاسخگویی و حاکمیت قانون برای مناطق مبداء و مقصد انجام گیرد.
وی با بیان اینکه پروژه انتقال آب دریای خزر نه مشارکتی و نه شفاف است و پاسخگویی در مقابل آن وجود ندارد، یادآور شد: از جمله نقدهای اجتماعی وارد بر پروژه این است که طرح فاقد گزارش نیازسنجی بوده، گزینه‌یابی در آن اتفاق نیافتاده و راه‌حل‌های جایگزین در آن دیده نمی‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران ادامه داد: پروژه انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران دچار فقدان مشارکت مردمی و عدم شفافیت و فقدان ارزیابی زیست محیطی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مستقل است.
شارع پور با اشاره اینکه گزارش‌های کارفرما و مجری این پروژه باهم تناقض دارد، گفت: به گزارش کارفرما، هدف از انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی تأمین آب شرب و توسعه صنعتی، جلوگیری از مهاجرت به سایر استان‌ها بوده اما به گزارش مجری پروژه، هدف آن احیاء معادن و آبرسانی به آن‌ها است، همچنین فرد دیگری از همین مجموعه اعلام کرده که هدف، توسعه صنایع آب بر در استان و انتقال جمعیت از پایتخت به فلات مرکزی است.
وی با اشاره به اینکه نه تنها در هدف انتقال آب ابهام وجود دارد بلکه تأمین بودجه این پروژه نیز مشخص نیست، تصریح کرد: به احتمال زیاد سرمایه طرح از صندوق توسعه ملی بوده و پای سرمایه گذار خصوصی در میان نیست، مضاف بر اینکه در انجام عملیات پروژه انتقال آب ابهاماتی مانند شیرین‌سازی آب در مبدأ یا مقصد و چالش پسآب ناشی از شیرین‌سازی وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: زمانی پروژه انتقال آب خزر به فلات مرکزی ممکن خواهد شد که فضای اعتماد بین موافقان و مخالفان طرح وجود داشته و این طرح همزمان با انجام طرح‌های توسعه‌ای ملی و منطقه‌ای اجرا شود.
