اجرای ۲۳ هزار میلیارد تومان طرح‌های آبی در مازندران/ ذخیره آبی مازندران به ۷۰۰ میلیون متر معکب رسیده است
محمدابراهیم یخکشی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ساری درباره اقدامات صورت گرفته در بخش مهار آبهای سطحی، اظهار کرد: در این بخش با آب‌بندان‌ها حدود ۱۶ تا ۱۷ درصد ذخیره آب داریم که در گذشته نیاز به مهار آب کمتر بود چرا که روان آبهای رودخانه‌ها شرایط بهتری از نظر زمانی داشتند و بارندگی‌ها پیوسته بودند اما در حال حاضر و با توجه به بارش سیلابی و فعالیت‌های کشاورزی مختص این منطقه که در یک بازه زمانی نیازمند آب است مهار آبهای سطحی تبدیل به یک الزام شده است.
وی به وضعیت سدهای استان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ۱۰ سد در دست بهره‌برداری داریم که ۱۰ درصد آب را تنظیم می‌کنند و تعدادی هم در دست ساخت هستند که این سدها هم مثل سد گلورد و هراز که ۱۶ درصد از آب را تنظیم می‌کنند از ۱۰ درصد به ۲۶ درصد وضعیت سدها را ارتقا می‌دهند.
یخکشی از وجود چهار سد اولویت‌دار در مازندران خبر داد و اظهار کرد: طی چند سال اخیر مطالعات این سدهای اولویت‌دار به اتمام رسیده است که سد زارم‌رود و سجادرود اجرایی و ردیف بودجه به این دو سد تعلق گرفته و شروع به کار کرده است و دو سد دیگر نیز که بحث مطالعاتی آن در مرحله پایانی و اخذ مجوز محیط زیست است، انتظار می‌رود سال آینده به مرحله اجرا برسد.
*احداث سد جدید در تنکابن
وی یادآور شد: یک سد در تنکابن نیز مطالعات آن اخیراً به اتمام رسیده و در مرحله اخذ مجوز است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران اظهار کرد: علاوه بر سدهای در دست اجرا و قابل بهره‌برداری موجود تقریباً رقم تنظیم ما به ۳۲ درصد می‌رسد و هدف‌گذاری ما در تنظیم آب حدود ۴۲ درصد است که با ۴۲ درصد به درجه اطمینان تنظیم کافی آب در حوزه کشاورزی، آشامیدنی و همچنین بهبود زیست محیطی خواهیم رسید.
وی ادامه داد: در حال حاضر ۱۰ درصد بهبود وضعیت آب، با سدها و مهار تنظیم شده و در حوزه آب‌بندان‌ها هم تنظیم حدود ۱۶ تا ۱۷ درصد بوده و مجموعا ذخائر به ۷۰۰ میلیون متر مکعب رسیده است.
یخکشی افزود: در بحث مهار آبهای سطحی اقدامات خوبی صورت گرفته و با چهار سد در دست احداث رقم هزینه‌های استان به رقم قابل قبولی خواهد رسید.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به سدهای استان که در دست برنامه هستند، گفت: طبق برنامه سد گلورد که مرحله آبگیری آن به صورت بخشی مورد استفاده قرار می‌گیرد در حال حاضر ۶۰ و ۷۰ درصد پیشرفت دارد.
*اجرای ۲۳ هزار میلیارد تومان طرح‌های آبی در مازندران
وی در خصوص سد هراز گفت: در این طرح به لحاظ اجرایی نیازمند یک برنامه حداقل سه ساله هستیم و برنامه اعلام شده به وزارت نیرو این بود که در سال ۱۴۰۳ این پروژه به بهره‌برداری برسد و دولت تعدادی از طرح‌های اولویت دار را مشخص کرده و هراز و گلورد هم جزو این طرح‌های اولویت دار هستند.
یخکشی درباره تعداد پروژه‌های در دست اجرا در این شرکت اظهار کرد: در حال حاضر بالغ بر ۲۳ هزار میلیارد تومان طرح‌های مصوب در دست ساخت روی میز داریم که با توجه به ظرف بودجه، این عدد بالاست اما در قانون بودجه ظرفیت‌هایی دیده شده که برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود بهره می‌گیریم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران ادامه داد: در حال حاضر در حوزه آبرسانی ۶ طرح بزرگ و در بخش سدسازی هم حدود سه طرح بزرگ با ردیف بودجه‌ای داریم و سال آینده این ردیف بودجه به عدد چهار می‌رسد.
وی با بیان اینکه در بخش شبکه آبیاری هم ردیف بودجه در نظر گرفته شده و طرح‌های کوچک استانی هم داریم، افزود: مجموعا ۱۷ تا ۱۸ طرح داریم و دلیل طولانی شدن پروژه‌های عمرانی حوزه آبرسانی به بحث تأمین مالی و اعتبارات برمی‌گردد و از نظر اجرایی این طرح‌ها طی ۴ تا ۵ سال می‌تواند به اتمام برسد.
یخکشی با بیان اینکه متوسط طول سدسازی در کشور حدود ۱۵ تا ۲۰ سال است، ادامه داد: به نظر می‌آید با تنظیم نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی و رعایت اولویت گذاری طرح‌های اولویت‌دار زودتر به نتیجه برسد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران ادامه داد: شیوه بودجه‌ریزی و شیوه تامین مالی نیازمند بازنگری است و باید به طرح‌ها اولویت دار توجه شود و در همه جای دنیا معمولاً طرح‌های انتفاعی که ذینفعان محلی دارد زودتر به نتیجه می‌رسد و در کشور ما معمولاً هنوز این موضوع نهادینه نشده است از این رو باید مشارکت را توسعه داد تا در کوتاه‌ترین زمان و به نحو مطلوب‌تری این طرح‌ها به نتیجه برسد.
*پروژه‌های مهم آب‌منطقه در شهرهای گروه الف
وی با اشاره به اقدامات مهم آب منطقه‌ای مازندران و پروژه انتقال آب به شهرهای گروه الف گفت: هزار لیتر از هزار و ۵۰۰ لیتر در ثانیه تصفیه خانه را در این حوزه به بهره‌برداری رساندیم و ۵۰۰ لیتر ظرفیت دیگر مراحل آخر را طی می‌کند.
یخکشی گفت: در بخش خط انتقال هم طرح تا بابلسر اجرا شده و ۵۰۰ متر بحث اجتماعی و حقوقی مطرح بود که اگر بحث کارشناسی آن در بابل رفع چالش شود ظرف یک ماه آینده این طرح به نتیجه می‌رسد و می‌توانیم به بابلسر هم آب پایدار منتقل کنیم و مشکل کم آبی بابلسر هم حل شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران اظهار کرد: از طرفی از بابلسر تا فریدونکنار هم یک خط در دست اجراست و با اجرای ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر خط لوله ارتقای تصفیه خانه در هزار و ۵۰۰ لیتر و خط انتقال فریدونکنار اگر پروژه بابلسر به اتمام برسد بخشی از مشکلات بابل و بابلسر حل می‌شود.
وی در خصوص کدر بودن آب آشامیدنی در بابل پس از بارندگی‌ها گفت: در گذشته تصفیه خانه اضطراری منجر به رفع کدری آب باران نمی‌شد و با آمدن سیل دچار مشکل می‌شدیم که با راهاندازی تصفیه‌خانه اصلی در حال حاضر مشکل کدر بودن آب حل شد.
*طرح جامع برای آب آشامیدنی مازندران
یخکشی در پاسخ به این سوال که چه تعداد تصفیه خانه آب در مازندران عملیاتی شده و عملا به چه تعداد تصفیه خانه نیازمندیم، گفت: برای آب آشامیدنی یک طرح جامع داریم تا ریل تامین را از آبهای زیر زمینی به سمت آب سطحی سوق دهیم چرا که در آبهای زیر زمینی دچار مشکل هستیم و در حال حاضر در طرح جامعی که تعریف شده برای نیاز ۴۲۵ طراحی کردیم و در این چشم انداز حتی برای نیاز توریست‌ها هم برنامه‌ریزی شده است.
وی افزود: باید حدود ۱۸ متر مکعب در ثانیه تصفیه خانه بسازیم و در حال حاضر تصفیه خانه‌ای که ساختیم ۴۰۰ لیتر در رامسر، هزار و ۵۰۰ لیتر در ساری که تقریباً حدود دو متر مکعب و هزار لیتر در بابل است و ۱۵ متر مکعب دیگر هم باید بسازیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در خصوص وضعیت آب‌بندان‌ها گفت: آب‌بندان‌ها از سازه‌هایی هستند که بسیار کاربردی بوده، تقریبا حدود ۳۰ آب بندان طی سال‌های قبل لایروبی شده و علاوه بر ظرفیت بودجه‌ای از ظرفیتی قانونی به نام تبصره ۸ هم بهره گرفته شد و از مجموع ظرفیت‌ها برای تحقق بیشتر آب بندان‌ها می‌توان استفاده کرد.
وی با اشاره به یکی از کارکردهای آب‌بندان‌ها که استفاده در بحث گردشگری است، گفت: یکی از برنامه‌های آب منطقه‌ای این بوده که در حوزه گردشگری استان ورود کند، آب بندان‌ها هم از این حیث مستنثنی نیستند.
یخکشی با بیان اینکه آب‌بندان‌ها جزو پروژه‌های اقتصاد مقاومتی هستند، ادامه داد: حدود ۱۰۰ آب‌بندان دارای ظرفیت گردشگری هستند که بازدید از این آب‌بندان‌ها به اتمام رسید و وارد فاز عقد قرارداد دراز مدت و سرمایه‌گذاری شدند.
*آمادگی برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه بین وزارت نیرو و وزارت گردشگری گفت: طبق این قرارداد مقرر شد که از این ظرفیت گردشگری آبی مغفول نمانند.
وی با اشاره به ضرورت استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به اقدامات صورت گرفته در این بخش اشاره کرد و یادآور شد: در بحث گردشگری آبی چندین سرمایه‌گذار پای کار آمدند و کمیته مشترک هم برای نهایی شدن طرح‌ها راهاندازی شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران ادامه داد: بالغ بر ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان طرح سرمایه‌گذاری در این راستا تعریف شده که ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان اجرا شده و اشتغال خوبی هم ایجاد شده است.
وی افزود: مسائل ایجاد شده بین دستگاهی هم با رایزنی‌ها رفع و در بحث آب هم برای جذب سرمایه‌گذاری تلاش شده تا آب سد و شبکه زهکشی هم اجرا شود.
یخکشی تصریح کرد: برای آبیاری زهکشی البرز و گلورد فراخوان سرمایه‌گذاری منتشر شده و در مرحله مذاکره هستیم.
*تعدیل برداشت از رودخانه‌ها
مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران به ضرورت مشارکت مردم برای به نتیجه رساندن و بهره‌برداری طرح‌ها اشاره و تصریح کرد: هم‌افزایی مردم باعث بهره‌برداری زودتر طرح‌ها می‌شود و با این رویکرد هم جامعه به انتفاع می‌رسد و هم پروژه به سرانجام خواهد رسید.
وی به حساسیت زیست محیطی ایجاد شده در بحث حفظ و حراست و احیای رودخانه‌ها اشاره کرد و گفت: رودخانه‌ها علاوه بر اینکه شریان‌های حیاتی هستند از نظر زیست محیطی هم مهم هستند؛ درگذشته از رودخانه برداشت زیادی صورت گرفته که بر حسب نیاز بوده اما در چند سال اخیر دستگاه های قضایی، نظارتی، دولت و استانداری بر آن شدند تا این ظرفیت را حفظ کنند و برداشت از رودخانه‌ها تعدیل شده است.
یخکشی ادامه داد: در بحث لایروبی‌ها بعد از سیل سال ۹۷ اقدامات خوبی درحوزه رودخانه ها انجام شده و برای سیل‌ها آمادگی وجود دارد که از این ظرفیت استفاده شود.
*کمبود اعتبارات برای لایروبی رودخانه‌ها
مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به اقدامات صورت گرفته در بحث لایروبی رودخانه‌های غرب استان گفت: اقدام به موقع موجب شد تا بارندگی‌های اخیر برای مردم مشکلی ایجاد نکند.
وی در خصوص اقدامات صورت گرفته در این حوزه و میزان اعتبارات مورد نیاز اظهار کرد: تعداد رودخانه‌ها زیاد و حدود ۱۲۰ شاخه و ۷ هزار کیلومتر است و نهرها هم به اندازه رودخانه بعضی استان‌هاست و در این حوزه نیازمند توجه هستیم.
یخکشی ادامه داد: منابع دولتی در این حوزه کم است و اعتبارات سالانه برای رودخانه‌ها حدود ۱۰ میلیارد است که این هزینه کفایت نمی‌کند و مجبور به استفاده از ظرفیت تهاتر مصالح و ظرفیت تبصره ۸ هستیم.
*احیای رودخانه‌ها با نظامندکردن لایروبی‌ها
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران به اقدامات صورت گرفته در برداشت بی‌رویه رودخانه‌ها اشاره کرد و گفت: در حال حاضر برداشت‌ها نظام‌مند شده و این امر موجب احیای رودخانه‌ها شده است.
وی افزود: در بحث لایروبی به سختی مجوز داده می‌شود؛ سخت‌گیری‌های دستگاه قضایی و نظارت بازرسی‌ها موجب شد تا معدن‌داران هم ناامید شوند و نگاه و اقدامات به گونه‌ایست که رودخانه آسیب نبیند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در پاسخ به این سوال که چه تعداد پروژه در حوزه آب منطقه‌ای فعال هستند، اضافه کرد: به صورت مرحله‌ای پروژه‌ها بهره‌برداری می‌شود و به مرور باید پروژه ها را سامان داد ؛ پروژ‌های بزرگ به صورت مرحله‌ای وارد مدار می‌شوند.
*مافیای سدسازی نداریم
وی با اشاره به سوگیری‌های فعالان محیط زیست برای سدسازی خاطر نشان کرد: سدها بخشی از ابزار مدیریت هستند و یکی اِلمان‌های مدیریتی هستند و هر جا آب داشته باشد دلیل بر سد سازی نیست.
یخکشی با بیان اینکه سد یعنی تنظیم و ذخیره‌سازی آب، گفت: اساسا اینکه می‌گویند مافیای سدسازی وجود دارد این را قویا تکذیب می‌کنم اما در مازندران به دلیل ضرورت‌های مطرح شده و بحث مهار آبهای سطحی برای کشاورزی و آشامیدنی بیشتر مطرح است. در مازندران زمینه آماده است و الان بارش‌ها سیلابی شده و تنظیم آن سخت است از این رو باید مهار آبهای سطحی را داشته باشیم و برای شرب که یک موضوع استراتژیک است حتما باید ذخیره داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران ادامه داد: اگر اقدامی در این حوزه صورت گرفته کاملاً تکنیکال و با ارزش افزوده و بهره‌برداری چند منظوره بود و علاوه بر تولید برق پاک سرمایه‌گذار تولید ثروت کرده است و طرح‌های بزرگ ما زنجیره موثری برای تولید و اشتغال هستند.
*ارزش افزوده برای کشاورزان با ایجاد سد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در پاسخ به این سوال که طرح‌های زیرساختی چه مقدار درآمد برای آب منطقه‌ای ایجاد کرده و آیا این طرح‌ها هزینه را پوشش می‌دهد یا خیر، تصریح کرد: نوع سرمایه‌گذاری در این حوزه موجب مغفول ماندن از این ظرفیت شد و قسمت تمام شده را نمی‌توانیم از ذینفعان بگیریم؛ بخشی اشکال قانونی دارد و از طرفی بحث اجتماعی هم مطرح هست.
وی گفت: به عنوان مثال در سد و شبکه تجن سد شهید رجایی و… در حال حاضر حدود ۳۰ هزار هکتار در پایین دست کشاورزی می‌شود و قیمت فعلی سرمایه شاید به حدود ۶ هزار میلیارد تومان برسد که سد شهید رجایی را بسازید و کمتر از ۳ هزار میلیارد تومان به قیمت امروز نیست یا شبکه آبیاری تجن کمتر از یکی دو هزار میلیارد تومان نیست و این ۵ یا ۶ هزار میلیارد تومان سرمایه زمین را خریداری کردیم.
یخکشی با بیان اینکه دریافتی ما بسیار پایین است، ادامه داد: ارزش افزوده که خودش ایجاد می‌کند شاید بیش از ۲ یا ۳ هزار میلیارد در سال باشد؛ اما درآمدهایی که برای بحث نگهداری و بهره‌برداری سد باشد شاید بیشتر از ۱۵ میلیارد تومان نباشد که این اشکال کار است.
*کاهش نگرانی‌ها با بارش‌های اخیر
وی با تاکید به ضرورت اصلاح قوانین گفت: باید بحث مشارکت در بهره‌برداری برای مردم شفاف شود چون این‌ها سرمایه است و ساخت دوباره آنها نیازمند سرمایه است و مردم باید قدر این دارایی‌ها را بدانند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با ابراز امیدواری از بارندگی اخیر تصریح کرد: قبل از این بارش‌ها نگران بودیم به ویژه برای منطقه شرق مازندران و هم اینکه هراز ما وابسته به جریان بارندگیست و خوشبختانه این برف‌ها کمک کرد و در حال ارزیابی هستیم که آیا می‌توان از این ظرفیت ایجاد شده کاستی‌ها را در حوزه تجن پوشش داد یا خیر.
یخکشی به تلاش‌های صورت گرفته برای رفع چالش‌های آبی مازندران اشاره و اضافه کرد: طی چند سال اخیر سعی کردیم به مواردی که مورد غفلت واقع شده اهمیت دهیم؛ در بحث آب آشامیدنی هم برنامه‌ریزی و ریل‌گذاری شده و منتظر منابع هستیم.
*بهبود منابع آبی با احداث سدهای جدید
وی ادامه داد: در بخش سدسازی سه تا چهار سد با وجود کمبود منابع مالی اقدام شده تا به بهبود تامین آب کمک کند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران تصریح کرد: در بحث مدیریت آب، هم ایجاد زیرساخت‌ها مطرح است و هم توسعه و مرز این زیرساخت‌ها که سعی شده با این مدل مصرف ظرفیت‌ها را پوشش دهیم.
وی گفت: همه تلاش ما این است تا مدیریت مصرف را ارتقا دهیم و توازنی بین مدیریت مصرف و تقاضا ایجاد کنیم تا بهره‌برداری پایدار از منابع آب داشته باشیم.
یخکشی با بیان اینکه این امر مستلزم هم‌افزایی مردم و تحقق طرح‌های سازگاری با کم آبی است، خاطرنشان کرد: مازندران ظرفیت‌های خوبی دارد و این اقدامات به زنجیره تولید و اشتغال کمک می‌کند.
انتهای پیام/۸۶۰۰۴/غ/ح
