فراتر از ذهن در جنگلهای هیرکانی
وقتی صحبت از آلودگی در جنگل می‌شود، ذهن بسیاری تنها به وجود زباله کشیده شده که آن را هم تهدید جدی تلقی نکنند اما باید گفت این نعمت خدادادی در شمال کشور به رایگان در اختیار ما قرار داده شد و باید برای نسل بعدی حفظ شود آلودگی‌های زیادی را به جان می‌خرد و اگر از کنار همه این آلودگی‌ها به راحتی گذر کنیم به طور یقین در به شماره افتادن نفس‌های آن سهیم بوده‌ایم.
آلودگی‌هایی از جمله آفات و بیماری‌ها، فرسایش خاک، آلودگی خاک بر اثر عواملی چون زباله و عبور خودروهای سنگین و آفرود، دام‌های سنگین، رانش زمین به علت سرازیر شدن شیرآبه زباله و چندین علت دیگر که در آلودگی و نابودی آن نقش دارند بنابراین نیاز است تا دیر نشده فکری برای این آلودگی‌ها و رهایی جنگل از بار سنگینی که تحمل می کند، بکنیم.
به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، به نقل از ایسنا، علاوه بر معضل زباله و آلودگی‌های آب و خاک تغییر اقلیم نیز از دیگر عوامل است که باعث تغییرات در روند ادامه حیات گیاهان جنگل می‌شود و این بحث یکی از موضوعات بسیار جدی و نیازمند توجه ویژه از سوی مسئولان خواهد بود.
تغییرات اقلیمی موجب سرعت نفوذ آفات در جنگل می‌شود
داریوش بیات کارشناس ارشد نباتات و ژنتیک جنگل در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مهم‌ترین آلودگی‌ها در جنگلهای هیرکانی اظهار کرد: در صورتی که جنگل به چشم اکوسیستم دیده شود در آن همه نوع جاندار اعم از گیاهان و جانوران وجود دارد که در حوزه جانوری می‌توان به حشرات و کرم‌ها و حیوانات بزرگی چون خرس، مرال و پلنگ اشاره کرد.
وی با بیان اینکه حشرات و آفات بخشی از جنگل و جزء جدا نشدنی آن هستند، تصریح کرد: درخت به طور معمول وقتی به سنی رسید، خشک می‌شود و این چرخه طبیعت در چوب با کمک یک سری سوسک‌ها شروع به خورده شدن می‌کند و یا به وسیله قارچ‌ها شروع به تجزیه شدن تا آن ترکیباتی که وارد بدنه گیاه شده است مجددا به طبیعت بازگردد و چرخه تکمیل شود.
کارشناس ارشد نباتات و ژنتیک جنگل خاطرنشان کرد: تا زمانی‌که شرایط محیطی خوب است گیاهان قوی و سرعت رشدشان آنقدر هست که با این میزان حشرات و آفاتی که درمنطقه بوده مقابله کنند اما وقتی شرایط تغییر یابد آن حالت تعادل که برای رشد گیاهان وجود دارد، دستخوش تغییر می‌شود و در موضع ضعف قرار می‌گیرند، در چنین شرایطی هجوم آفات بیشتر است.
بیات گفت: تغییر اقلیم یکی از عواملی است که باعث تغییرات در روند ادامه حیات گیاهان جنگل می‌شود واین موضوع یکی از موضوعات بسیار جدی است.
وی گرم شدن زمین، کاهش بارندگی و تغییر پراکنش بارندگی را از جمله نشانه‌های تغییر اقلیم دانست و ادامه داد: در حال حاضر دوره خشکسالی بیشتر شده است و در نتیجه فشار بیشتری به جنگل وارد شده که موجب بیشتر دیده شدن آفات و امراض در جنگل می‌شود.
کارشناس ارشد نباتات و ژنتیک جنگل با بیان اینکه این آفات در جنگلهای گلستان به دلیل خشک‌تر بودن هوا، بیشتر از مازندران و گیلان دیده شده است، افزود: این تغییرات و خشکی به سمت غرب جنگلهای هیرکانی در حال حرکت است.
بیات کم شدن پوشش گیاهان را در جنگل موجب افزایش تبخیر خاک دانست و بیان کرد: ایت تغییرات منشاء انسانی دارد و درختان تحت شرایط موجود در یک فشار خشکی قرار گرفته که باعث تغییرات می‌شود.
نبود حشره پارازیت کننده آفت شب پره باعث نابودی شمشادهای زیادی شد
وی تاکید کرد: کانون اصلی آفت بلایت شمشاد و شب پره در کشور چین بود و از آنجا در سال ۲۰۰۶ وارد آلمان، سپس قفقاز و گرجستان و ایران شد و از آنجایی که حشره پارازیت کننده آن در ایران وجود نداشت، موجب از بین رفتن شمشادها شد.
کارشناس ارشد نباتات و ژنتیک جنگل تصریح کرد: به گفته بسیاری از کارشناسان استفاده از سموم هورمونی برای کنترل آفات در جنگل بسیار سخت است زیرا در برخی نقاط دسترسی به گیاهان آلوده وجود ندارد اما حشرات به راحتی می‌توانند در آن نقاط حرکت کنند.
بیات یادآور شد: مبارزه کردن با آفات در چنین شرایطی هزینه بالایی را به دنبال دارد و در برخی شرایط زیست محیطی نمی‌توان سموم هورمونی را وارد جنگل کرد زیرا در کنار از بین بردن آفت شب پره شمشاد، یکسری حشرات مفید را نیز از بین می‌برد.
وی ادامه داد: بهترین راهکار استفاده از گیاهان، نهال است و سپس در جایی که آلودگی وجود نداشته خارج از منطقه حفظ شود یعنی بهتر است قلمه یا بذر این شمشادها در فضای شهری نگهداری شود و سپس بعد از یک دوره ۲۰ تا ۳۰ ساله به جای اصلی خود بازگردد.
نقش مهم شیرآبه زباله‌ها در آلودگی جنگل
عزیز عابسی عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه نوشیروانی بابل در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: آلوده شدن جنگلهای مازندران، بیشتر به علت سرازیر شدن شیرآبه زباله‌ها است و از مجموع حدود ۳۰ سایتی که محل دفن زباله در مازندران وجو دارد ۱۰ سایت را در جنگلهای سوادکوه، چالوس و تنکابن مشاهده می‌کنیم.
وی افزود: طبق مستنداتی که وجود دارد همه این سایت‌ها، زباله را در وسط جنگل دفن می‌کنند که علاوه بر محل دفن، زمین‌های اطراف را نیز آلوده شده و این آلودگی ناشی از سرازیر شدن شیرآبه‌ها است.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل پراکنده شدن انواع مختلف پلاستیک در دل جنگل را از دیگر عوامل آلودگی جنگل عنوان کرد و گفت: مردم و روستانشینان حتی به عمیق‌ترین راه‌های جنگل نیز دسترسی پیدا کرده‌اند و تمایل آن‌ها به این نواحی بکر بیشتر است.
عابسی افزود: انسان با ورود به اعماق جنگل با خود ظرف آب معدنی و سفره یک بار مصرف برده و بعد در جنگل رها می‌کند که این امر خود باعث آلودگی جنگل می‌شود و در نتیجه روبروز جنگلهای ما انباشته از زباله خواهد شد.
خاک جنگل بیشتر از همه در معرض تهدید است
محمدعلی بهمنیار عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه خاک جنگل بیشتر از همه در معرض تهدید است، اظهار کرد: در حوزه‌های جنگلی خاک به گونه‌ای است که به طور طبیعی در معرض تهدید قرار دارد و از سوی دیگر عوامل انسانی نیز این آلودگی‌ها را تشدید می‌کند.
وی با اشاره به اینکه پسماند در جنگل علاوه بر آلودگی و تهدید جنگل، موجب نفوذ شیرآبه‌ها به آب‌های زیرزمینی و سطحی می‌شود، گفت: از دست رفتن خاک و فرسایش جنگل مهم‌ترین نگرانی در این حوزه است که به علل مختلف از جمله شیوه‌های نادرست بهره‌برداری، جاده‌سازی و درختکاری روی می‌دهد و همه این عوامل به صورت زنجیروار، تخریب خاک جنگل را تشدید می‌کند.
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری با بیان اینکه فرسایش خاک موجب عدم نفوذ بذر درختان در دل خاک و جوانه زنی آن‌ها می‌شود، تصریح کرد: این موضوع بر روی نسل بعدی درختان اثرات منفی خواهد گذاشت.
بهمنیار وجود برخی کارخانه‌های برداشت معادن را در اطراف جنگل موجب آلودگی آن‌ها بر اثر پراکندگی تفاله ذغال دانست و افزود: این رسوبات درمسیر عبورشان موجب آلودگی رودخانه‌ها نیز خواهند شد.
وی با بیان اینکه وجود زباله‌های زیادی که در دل جنگل دفن می‌شود، آلودگی‌های خطرناکی را به همراه دارد، متذکر شد: سرازیر شدن شیرآبه این زباله‌ها علاوه بر آلودگی، موجب فرسایش و سست شدن خاک و حتی رانش زمین‌های اطراف آن می‌شود.
لزوم بستر سازی لازم در محل دفن زباله در جنگل
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری تنها راهکار جهت کم کردن این آلودگی را بستر سازی مناسب جهت دفن زباله عنوان کرد و ادامه داد: اگر بستر سازی لازم صورت گیرد این حجم عظیم زباله تنها روی نقطه‌ای را آلوده می‌کند و به خاک اطراف و زیر خاک نفوذ ندارد اما از آنجایی که این بستر سازی هزینه زیادی را برای متولیان امر از جمله شهرداری‌ها به دنبال دارد، انجام نشده است.
بهمنیار تاکید کرد: در شمال کشور هرکجا که زباله وارد می‌شود باید تصفیه خانه زده احداث و کف زمین نیز بستر سازی شود.
حضور خودروهای آفرود و دام سنگین موجب فرسایش وفشردگی خاک در جنگل
وی با بیان اینکه حضور خودروهای آفرود و دام‌های سنگین در جنگل خود موجب فرسایش خاک می‌شود، خاطرنشان کرد: خاک جنگل مرطوب است با جاده سازی، عبور خودروهای آفرود و دام سنگین، فشرده شده و در نتیجه رطوبت لازم را برای رشد گیاه و درخت از دست می‌دهد و اگر این موضوع استمرار یابد تاثیرات منفی زیادی را به دنبال خواهد داشت.
