علمگردانی در کیاسر
سیدروح الله شجاعی کیاسری:
سه روز آخر منتهی به عاشورا علمدار که از سادات کیاسری است به همراه جمعی از پیرمردهای کلاهبهسر رخت نو بر تن علم که یک تکه چوب به ارتفاع ۵ تا ۶متر است میپوشانند و در محل میگردانند. نظیر این علم در نواحی هزارجریب و بهشهر هم دیده میشود.
اینجا دیگر از علمهای پرحاشیه خبری نیست، علمهایی که هرازچندگاهی صدای علما، مراجع و متدینین را هم در میآورد.
“خمسه” یا همان “پنجه” به یاد دستان ابوالفضل العباس در سر علم قرار دارد، آنرا به وسیله میوههای فصل تزیین میکنند،.
در زمان علمگردانی صاحبخانه میوه به تبرک برمیدارد و یکی دیگر جایگزین میکند. این کار تا روز پایانی ادامه پیدا میکند و عدهی زیادی از اهالی به ویژه خانوادههای که گرفتار بیماری یا مشکلاتی از این دست هستند نذریشان را دریافت میکنند.
بر اساس این رسم قدیمی سادات با شالوکلاه سبزرنگ همراه با علم در محلههای مختلف ذکر حسین را زمزمه میکنند، علمدار به همراه جمعیتی چند ده نفری از کوچهها مختلف رد میشوند، خانمها جلوی پنجره نیت میکنند روسرئی را گره میزنند و احیانا برخیشان گرهای را باز کنند. همانطور که اشاره شد میوهای را در نوک علم خودنمایی میکند را با میوه خودشان عوض میکنند.
مرد صاحبخانه هم به یکایک سادات مبلغی پول نذری هدیه میدهد.
ما خودمان که از سادات بودیم، سالهای دورتر همراه علم راه میافتادیم، این کوچه آن کوچه میکردیم و نذری میگرفتیم.
اینقدر برای ما این آیین جذاب بود که بچههای غیر سادات هم دنبال ما راه میافتادند.
آنها برای گرفتن نذری خودشان را سید جا میزدند و ما زیرابشان را میزدیم!
“عمو عمو وشون سید نینه”
صاحبخانه مردد میشد گاهی نذری ما را هم نمیداد. “ریکا ته کن وچوئه؟!”
“عمو بخدا من سید اسماعیل وچومه”!
الان شاید کمی خجالت بکشم از عنوان این مطالب، اما من از رسمی چند صدساله حرف میزنم، ما بچهها از همینجا آداب عزاداری را یاد میگرفتم، از مراسم پلوخوری نظم و انضباط و از سینهزنی هرشب انسجام، وحدت و یکرنگی را.
اینها همه جزئی از آداب عزاداری ما کیاسریها در محرم است، الان متاسفانه علمگردانی محدود به دو روز تاسوعا و عاشورا شده و جوانترها میلی به همراهی علم نشان نمیدهند، شاید به خاطر همین خجالت کشیدنها، به نظر میرسد، باید این آئینها به شکل سنتیاش برگردد تا ضمن حفظ میراث کهنمان عزاداریها هم خالصانهتر باشد.
سابقتر یک علم داشتیم اما با افزایش جمعیت دوتا علم و سه تا حسینه در کیاسر داریم.
بالاتکیه (امام حسین) پایین تکیه (امام خمینی) و هیئت تازه تاسیس جوانان.