اوقات شرعی کیاسر
مطالعات محققان کشور نشان میدهد استانهای مازندران و گیلان به ترتیب رتبههای اول و دوم را در رانش زمین کسب کردند، ضمن آنکه آثاری از رانش در مناطقی از تهران مانند دره فرحزاد مشاهده شده است.
دکتر علی بیتاللهی، دبیر کارگروه ملی مخاطرات در گفتوگو با ایسنا، استانهای “گیلان”، “مازندران” و “لرستان” را از نظر وسعت حوزههای پر شیب جزو استانهای ناهموار کشور دانست و افزود: در مطالعاتی اقدام به ردهبندی استانها از لحاظ نسبت زمینهای پرشیب به کل زمینهای استان کردیم و در این رده بندی دو استان “مازندران” و”گیلان” به ترتیب در رتبههای اول و دوم قرار گرفتند و استان “لرستان” رتبه سوم را به خود اختصاص داد.
وی با بیان اینکه در این استانها فرم کوهستانی پرشیب مساحت وسیعی از گستره از اراضی را پوشانده است، ادامه داد: زمانی که زمینها پرشیب باشد و دامنهها از نظر جنس زمینشناسی به گونهای باشد که امکان رانش در آنها فراهم باشد، تنها یک عامل تحریککننده قوی لازم است تا حرکتهای دامنهای را تشدید کند.
بیتاللهی، بارندگیهای ممتد را از جمله عوامل تحریک کننده حرکت دامنهای دانست و یادآور شد: بارندگیهایی که در درازمدت موجب شود تودههای خاکی دامنه نرم شود و مقاومت خود را از دست بدهند، رانشهای متعددی را در پی دارد.
دبیر کارگروه ملی مخاطرات، تعداد رانشهای رخ داده در استان مازندران بعد از سیلهای اخیر را در ۴۰۰ نقطه ذکر کرد و افزود: این تعداد در استان لرستان به بیش ۱۲۰ نقطه رسید.
وی استانهای “گلستان” و “کهگیلویه و بویراحمد” را از دیگر استانهای ناهموار کشور نام برد و اظهار کرد: در این استانها دامنههای خاکی درگیر رانش هستند؛ ولی متأسفانه این رانشها بیشتر وسعت جمعیتی را تحت تأثیر قرار میدهند، اما در عین حال رانشهای زمین در بسیاری از مناطق به دور از مراکز جمعیتی رخ میدهد که چون عاری از جمعیت است، از آن مطلع نمیشویم.
بیتاللهی، “بارندگی زیاد”، “شیب زمین” و “جنس خاک” را ۳ عامل مهم در افزایش حرکتهای دامنهای دانست و یادآور شد: در بسیاری از دامنهها، مراکز جمعیتی روستایی داریم؛ به گونهای که حداقل در ۶۰ مورد از روستاهای استان لرستان رانش در اثر “راندگی” گزارش شده و نیاز به بررسیهای دقیقتر دارد، ضمن آنکه در منطقه گالیکش و اطراف مینودشت در استان گلستان گزارشهای رخداد پدیده رانش ارائه شده و برای پایدارسازی و احتمالاً جابهجایی برخی از مراکز جمعیتی نیاز به ارزیابیهای بیشتری است.
وی به رخداد پدیده رانش در تهران اشاره کرد و گفت: در سال ۱۳۹۵ مطالعاتی را انجام دادیم که در آن مناطق با رانش رخ داده تعیین محل و جایابی شدند. این مناطق بیشتر در حوالی شیبها، دره رودها و دامنههای شیبدار است، علاوه بر آن در برخی از مناطق مانند “دره فرحزاد” آثار رانش مشاهده شده است.
به گفته این محقق حوزه مخاطرات، دامنه شیبدار تهران در جاهایی که دارای خاکهای آبرفتی است، مستعد پدیده رانش هستند، به طوری که در سالهای گذشته رانش زمین در بیش از ۲۰۰ نقطه جانمایی شدند.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در پاسخ به این سوال که آیا رانش زمین مهارپذیر است یا خیر، گفت: روشهای مهندسی برای پایداری دامنه وجود دارد و میتوان با روشهای مهندسی چون روشهای شمع کوبی، استحکام پی و ایجاد دیوار اقدام به مهار رانش کرد.
