مهاجران خزر، خانه‌ای برای زادآوری ندارند
عضو هیئت علمی گروه شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری گفت: با وجود سازه های مختلف در مسیر رودخانه‌ها مهاجران خزر خانه‌ای برای زادآوری ندارند.
حسن رحمانی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به بررسی اثر سدهای متعدد بتنی، خاکی و بادی در مسیر رودخانه‌ها به ویژه برای ماهیان دریای خزر، اظهار کرد: آنچه که مشخص است هر نوع دخل و تصرف در محیط طبیعی پیامدهای منفی به دنبال دارد هرچند می تواند حامل پیامدهای مثبتی نیز باشد. یکسری از ماهیان دریای خزر رودکوچ هستند که طی سیستم بیولوژیک و نیاز خود لازم است به رودخانه‌ها مهاجرت داشته باشند.
عضو هیئت علمی گروه شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری خاطرنشان کرد: این گونهها، مهاجرت‌هایی با هدف تولید مثل برای بقای نسلشان در زمانی که به سن تولید مثل رسیده‌اند انجام می دهند.
رحمانی با اشاره به اینکه تمامی سازه های خاکی، بتنی و بادی در مازندران وجود دارد، گفت: همه این موانع مصنوعی ایجاد شده در بستر رودخانه در گام نخست مانع مهاجرت این گونه های مهاجر برای تولید مثل به نواحی و زیستگاه مناسب تولید مثل آنها می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تمامی ماهیان اقتصادی دریای خزر اعم از خاویاری، سفید، کپور، کلمه، سیاه کولی و شاه کولی جز این ماهیان مهاجر قرار می‌گیرند، اظهار کرد: در پشت تمامی این سازه های ساخته شده، درصد قابل توجهی آب در آن باقی می‌ماند و موجب می‌شود سیستم طبیعی رودخانه از نظر میزان دبی زیستی تغییر یابد. به عنوان مثال از پایین دست پل تجن به سمت دریا، عملا قسمت های زیادی از رودخانه بی آب است و بخش اعظمی از آب وارد شده از سد سلیمان تنگه تا پایین دست برای مصارف کشاورزی و آبزی پروری استفاده می شود. متاسفانه این امر با مهاجرت تمامی این ماهیان همزمان شده است. در عمل احداث سد علاوه بر اینکه مانع مهاجرت آنها شده، در ادامه مانعی برای تعادل دبی رودخانه شده و سبب شده تا از حد نرمال و طبیعی کم و در حد صفر برسد.
وی افزود: در کشورهای پیشرفته فرآیند سدسازی را 50 تا 100 سال پیش پشت سر گذاشتند و به این نتیجه رسیدند که احداث سد بدون در نظر گرفتن نیازهای زیستی موجودات آبزی موثر نیست.
رحمانی با اشاره به اینکه اگر سدی احداث می شود باید فکری برای موجودات آبزی که به صورت مستقیم می تواند نیاز غذایی ما را برآورده کند، بشود، تصریح کرد: باید کانال و پلکان ماهی‌رو را تعبیه کنند تا ماهی بتواند از این پلکان به سمت بالادست مهاجرت کرده و زیستگاه تولید مثلی خود را پیدا کند و پس از تولید مثل از همان طریق به مسیر اصلی خود برگردد.
این استاد دانشگاه گروه شیلات دانشگاه علوم کشاورزی ساری افزود: در کشورهای اروپایی حدود 25 سال پیش ماهیان را پیش از سدسازی صید کرده و پس از ساخت سد رهاسازی می کردند تا تخم ریزی صورت گیرد. در منطقه پل تجن ساری نیز یک مکانی با عنوان پلکان در نظر گرفته شد اما در همان سال اول از رسوبات پر شده و هم اکنون آبی در آن جریان ندارد.
گفت و گو از: سارا ربیعی خبرنگار ایسنای مازندران
