دودانگه ساری از مناطق بکر طبیعی مازندران

پایگاه خبری چهاردانگه: منطقه دودانگه ساری به سبب دارا بودن چشم اندازهای زیبا و جنگل‌های خزری و برخورداری از بزرگترین سد بتونی سلیمان تنگه ، ظرفیت‌های خوبی  برای گردشگری استان دارد.

دشت فریم سرا از کهن ترین دشت‌های میان کوهی به لحاظ قدمت تاریخی در این منطقه است که از شالیزارها، برکه‌ها و آب‌بندان‌ها و کوه‌های صخره‌ای که در حد فاصل دودانگه، سوادکوه و سمنان قرار دارد، تشکیل شده و سبب شده در برخی از فصلهای سال، شاهد برف در کوه‌های صخره‌ای باشیم. این امر جذابیت این منطقه را دو چندان کرده است.

برج رِسکِت که مربوط به سده  ۵ ه‍.ق است و در کنار روستای رسکت واقع شده و در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۱۲ با شماره ثبت ۱۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده از قدیمی‌ترین برج‌های آرامگاهی ایران است.

آبشار اُبُن منطقه دودانگه که از مکانهای زیبای این منطقه است در نزدیکی روستای سنگده با ویژگی‌های زیبایی که دارد هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود فرا می‌خواند.

تکیه روستای علی آباد که مرمت شده و در حال حاضر مورد بازدید گردشگران قرار گرفته است. مهمترین ویژگی این تکیه خانه، خشت‌های خام و بندکشی‌های تزئین شده با آجر است.

همچنین جنگل‌های سنگده و آب معدنی گرگین آباد از جاذبه‌های دیدنی منطقه تاریخی طبیعی دودانگه است.

دودانگه در سال 1316 هجری شمسی رسما” بخش شد، دودانگه از سال(1360-1316) داراي 5 دهستان(فريم – بندرج – بنافت- پشتكوه- نرم آب دوسر)  با 115 روستا و23000 نفرجمعيت بود ولي بعد از واگذاري دهستانها به بخشهاي ديگر و ادغام بندرج در فريم اكنون این منطقه  داراي2دهستان(فريم48روستا-بنافت11روستا) و14840نفر جمعيت است.

بخش دودانگه با مساحتي بالغ بر557 كيلومترمربع ازشمال به بخش كليجانرستاق؛ ازشرق به چهاردانگه كه رشته كوههاي سعيدآباد به ارتفاع 1425متر آنرا جداميكند؛ ازجنوب به كوه دوبرابر(گوگلي)2987متر و تمامكوه كه ازسمنان جدا ميشود؛ ازغرب به كوه نرو 3602متر؛ نفتك-گردنه اچو- كوه اچو 1679مترازسوادكوه جدا ميشود; طول دودانگه از شمال(سد تنگه سليمان تنگه) تا جنوب(كوه گوگلي) 50كيلومتر و عرض آن از غرب(سرجنگلباني كله) به شرق(مسكوپا) 45 كيلومتر ميباشد.

كل اراضي دودانگه (492227هكتار) ميباشد كه(5863 هكتار) زمينهاي زراعتي و مناطق مسكوني(22824هكتار) جنگلهاي مرغوب- (21579هكتار) جنگلهاي مخروبه- (9562 هكتار) زمينهاي كشاورزي(1750هكتارزمين آبي-7812هكتارزمين ديمي است.

90%جنگلهاي دودانگه تحت پوشش (صنايع چوب فريم)10%ديگرجنگلهاي(پاشاكلا- شليمك- قارنسرا) تحت پوشش(صنايع چوب وكاغذ ساري) ميباشد.

رودخانه هاي مهم دودانگه:

 رودخانه اشك ازخط الراس رشته كوه گوگلي-سرچشمه آن گت اشك- كيجااو- يخ او- سامان گل- ميارسرا- محله ميانرو- پاجي- جنگل برارده- سياهدست- كرچا- شيرين رود به سد (رودتجن)

 رودخانه شيرين رود غربي كوههاي بولا و ابن سرچشمه- شيرين رود شرقي از كوههاي سعيدآباد- نزديك پارت كلا به خان خرنوا متصل- در احمدآباد با اشك يكي- به سد(رودتجن)

قارندره رودخانه خوش رودباراز پاجي وميانا- جورجاده- جيجاد- گچين- پس از 10ك.م به شيرين رود به سد(رودتجن)

 رودخانه تلاراز قله بندبن_ سرچشمه تلارسربند- شهرباستاني تاليور- سنگده- درزيكلا- وزملا- وليك بن- به اساس- رود كسليان در شيرگاه به رود تلار

 رودخانه عروس وداماد سرچشمه ازپشت وليك چال- بالاي كليج كلا- خرنوا- مجي- پهندر- محمدآباد- شلدره- كهنه ده- گچين- كرچا متصل به اشك به شيرين رود به سد (رودتجن)

 پاكرود سرچشمه از پاشاكلا و شليمك – قارنسرا- لاجيم- در واستان بعد ازسد به رودتجن

 رود آبخوني پشت امامزاذه ابراهيم زير جاده اصلي(گراچ سر) ساري به فريم از دهانه كوه بيرون مستقيما به شيرين رود به سد(رودتجن)

مهمترين و پرآب ترين چشمه هاي دودانگه: آبخوني(بعدازتلارم)- تلارسربند(سنگده)- اوپخشون(واودره)- دوالم(شمال شرقي رسكت عليا)

دين و فرهنگ مردم:

مردم دودانگه داراي زبان بومي(تبري پهلوي) بايك ريشه ولي با لهجه ي گوناگون و اندك تغييرميباشند.

همچنين مردم اين منطقه با وجود تاسيس سلسله هاي اسلامي مرعشيان وعلويان درمازندران تاسال764 ه.ق پايبند دين زرتشت بوده و داراي خط و زبان پهلوي ساساني بودند و فقط عده كمي به شيعه- حنفي و شافعي روي آوردند; اين مطلب با نوشته هاي كتيبه برج هاي رسكت ولاجيم وآتشكده هاي قارنسرا و دوالم رسكت مطابقت دارد.

آتشكده قارنسرا در جنگلهاي نزديك روستا و آتشكده دوالم نزديك روستاي رسكت كه توسط قارن(كارن)پسر شهرياردرسال(220ه.ق)ساخته شد.

سلسله هاي حاكم بر پريم:

1-قارونديان(سوخراييان )

سوخرا از فرزندان كاوه آهنگربود- خسرو انوشيروان ساساني پس از كشته شدن برادرش كيوس(پدربزرگ باو) فرمانرواي طبرستان شد و حكومت قارنكوه – شهر شهمار و قسمتي از پريم را به قارن (كارن) پسر سوخرا داد  ;مقر حكومتشان قارن سرا بود.

2-باوندیان

در سال 224ميلادي اردشيربابكان ازنوادگان ساسان ازنوادگان داريوش سوم هخامنشي سلسله   ساسانيان را تاسيس كرد.

خسروانوشيروان(هجدهمين پادشاه يزدگرد سوم – سي وچهارمين و آخرين پادشاه ساساني بعداز شكست در جنگ نهاوند از اعراب (642ميلادي) با اندك سپاهيانش بطرف خراسان حركت كرد وقتي به طبرستان(پذشخوارگر در زمان ساساني)رسيد باو(پسرشاپورپسركيوس پسرقباد)كه درركاب خسرو پرويز و يزدگرد به پيكار رفته بود وازتوجه شاه برخوردار بود- پس از اجازه يزدگرداز او جدا و به آتشكده كوسان رفت در آنجا مورد استقبال مردم قرار گرفت ; باو بعد از مدتي خبر درگذشت يزد گرد را در مرو شنيد(651ميلادي) پس سر بتراشيد ودر آتشكده مقام گرفت.او توسط مردم منطقه پريم در كنار شهريار كوه دولتي محلي بنام باونديان كيوسيه را تاسيس كرد.(652ميلادي- 31 هجري قمري وشمسي)

تاسيس حكومت علويان درطبرستان.حمله داعي كبير به هزار جريب (241-197 )

شهريار پسردارا – پناهنده شدن فردوسي.معاشرت با ابو ريحان.همدوره با سلطان محمود غزنوي.بدست قابوس بن وشمگيرورستم بن مرزبان كشته شد.( 374-339 )

با كشته شدن كارن سلسله باونديان كيوسيه به پايان رسيد.   (443-31ه.ق )

پسران كارن بعد از آرام شدن اوضاع شاخه دوم باونديان- اسپهبديه را تاسيس كردند وحكومت را از پريم به ساري آوردند. در اين سلسله 8 پادشاه از سال443ه.ق تا سال 583ه.ق پس از 140 سال حكومت به سلسله اسپهبديه پايان دادند; در حدود 30 سال از 583 تا 613 ه.ق باونديان حكمراني نكردندتا اينكه شاخه سوم آنها موسوم به باونديان- كين خواريه در ساري تاسيس شد. در اين سلسله (كه دست نشانده ايلخانان بودند) 8 پادشاه از سال613ه.ق تا سال711ه.ق  پس از 98 سال حكومت به سلسله كين خواريه پايان دادند. باونديان از سال711-31ه.ق بمدت680 سال حكومت كردند.

  3-مرعشيان

پس از شسكت سربداران بدست اميرولي فرزند يكي ازسركردگان طغاتيمور- هزارجريب(پريم- نكا- بهشهر)جزو قلمرو گرگان و تحت حكومت طغاتيمور قرارگرفت; ولي مردم زيربار نميرفتند وشورش ميكردند تا اينكه ميرعمادالدين حسيني (ازمرعشيان و نواده هجدهم امام موسي كاظم – از سادات رفيعي نجف) كه در چهاردانگه(كياسر) ساكن بود مدتي به دودانگه آمد وطي حادثه اي كه درروستاي انگپام رخ داد مردم منطقه به حمايت از او برخاستند كم كم همه مردم هزار جريب پيرو او شدند و بطرف گرگان لشكركشي كردند اميرولي شكست خورد وگريخت; بدين ترتيب هزارجريب آزاد شد(775ه.ق)- درهمين سال اميرتيمورگوركاني به سلطنت نشست و به سبب شجاعت ومقام بالاي ميرعمادالدين منطقه هزارجريب را به اوبخشيد- ميرعمادهنگام مرگش در كياسر چهار اولاد از زن اول خويش ودو اولاد از زن دومش داشت ازاين رو چهاردانگه را بین چهار اولاد اول و دودانگه را بین دو اولاد دوم تقسيم كرد.

دودانگه به سادات جبرئيلي رسيد- ميرتاج الدين پسر سيد جبرئيل به سفري رفت و بعد از 4 سال درحالي بازگشت كه دودانگه را در تصرف سيدرضي الدين(عمويش) ديد كه بعد از او پسرش ميركمال الدين همزمان باسلطنت شاه اسماعيل صفوي جانشينش شد(874ه.ش) ميركمال در درگيريهاي كشوري كشته شد; بعد از او سيدروح الله از سادات جبرئيلي فرمانرواي دودانگه شد و در80 سالگي درگذشت(901ه.ش) ميرعبدالله همزمان با پادشاهي شاه طهماسب جانشين او شد.(در طول حكومت صفويه( از880ه.ش تا1101ه.ش) بمدت 221 سال دودانگه تحت حكومت سادات مرعشي شاخه ميرعمالدين بود.

در زمان آقامحمد خان قاجار(1161ه.ش) كه در ساري سلطنت ميكرد دودانگه زير نظر حكومت خاندان قاجار بود.