پایگاه خبری چهاردانگه
بخش چهاردانگه شهرستان ساري

آيا چهاردانگه، زباله دان شهر ساری است ؟! – (قسمت اول)

دهستان پشتکوه جنوبی ترین دهستان بخش چهاردانگه را تشکیل می دهد. حوزه آبخیز پشتکوه نیز از شمال به کیاسر، از جنوب به استان سمنان از شرق به منطقه گلوگاه شهرستان بهشهر و از غرب به منطقه دودانگه ختم می شود

0

 

اين مطلب قبلاً در تاريخ  يكشنبه ، 21 مهر 1392 ، ساعت 16:26  ، با كد کد خبر: 1819 در نسخه ي قديمي پايگاه خبري چهاردانگه ساري ( چهاردانگه نيوز ) منتشر شده بود.

 

اختصاصي پايگاه خبري چهاردانگه ساري: شهرستان ساري مرکز استان مازندران است. این شهرستان از شمال به درياي مازندران، از جنوب به سلسله جبال البرز، از مشرق به شهرستان‌هاي نكا و بهشهر و از مغرب به شهرستان قائم‌شهر منتهي مي‌شود. مساحت ساري 3923 كيلومترمربع بوده و اين شهر در طول جغرافيايي 53 درجه و 59 دقيقه و عرض جغرافيايي 36 درجه و 50 دقيقه قرار دارد. در این شهرستان 145410 خانوار با جمعیت 478370 نفر جمعیت وجود داشته که از این تعداد 91679 خانوار با جمعیت 299526 نفر ساکن مناطق شهری هستند (آمارنامه استان مازندران، 1390). این شهرستان دارای 5 بخش می باشد و در حال حاضر مسیر حمل زباله شهرستان ساری در منتهی الیه بخش چهاردانگه و دهستان پشتکوه جای دارد. بخش چهاردانگه یکی از بخش های کوهستانی این شهرستان است در این بخش شهر کیاسر قرار دارد و در مجموع دارای 3 دهستان گرماب (34 آبادی)، چهاردانگه (43 آبادی) و پشتکوه (15 آبادی) است. دهستان پشتکوه جنوبی ترین دهستان بخش چهاردانگه را تشکیل می دهد. حوزه آبخیز پشتکوه نیز از شمال به کیاسر، از جنوب به استان سمنان از شرق به منطقه گلوگاه شهرستان بهشهر و از غرب به منطقه دودانگه ختم می شود (صفایی، 1375).

 

حوزه آبخیز پشتکوه با وسعت 40 هزار هکتار شامل منطقه­ای، مرتفع با حداقل ارتفاع 1310 متر و حداکثر 3208 متر از سطح دریا است. میزان شیب در روستاها از 3 تا 25 درصد متغیر است. با توجه به پردازش داده های هواشناسی (2012-2001)، متوسط بارندگی سالانه این منطقه 300 میلی متر می باشد. حوزه آبخیز پشتکوه دارای 15 روستا، 974 خانوار و 4053 نفر جمعیت است. بیشتر فعالیت های اقتصادی در این منطقه کشاورزی و دامداری است و مشاغل کارگری، باغبانی و صنایع دستی در مراحل بعدی جای دارند. به دلیل کمبود آب اکثر کشت­های این منطقه به صورت دیم می­باشد. در این حوزه تعداد 68000 راس گوسفند و بز به همراه 225 راس گاو و گوساله بیش از ظرفیت تولید علوفه مراتع است. همچنین در این حوزه یک دبیرستان شبانه روزی پسرانه وجود دارد (بابایی و انوق، 1386 ;محمدنژاد کیاسری و همکاران، 1388) و چشمه آّب شور باداب سورت که چشمه ی تراورتنی بی نظیر در ایران و کم نظیر در جهان می باشد در ارتفاع 1840 متری از سطح دریا و نزدیک روستای اروست در حوزه آّخیز پشتکوه جای دارد. لازم به یادآوری می باشد این چشمه در سال 1378 به عنوان دومین اثر طبیعی ایران پس از کوه دماوند به ثبت رسید، ثبت جهانی این باداب پس از پاموک کاله ترکیه نیز به عنوان دومین چشمه آب شور جهان است.

 

نگاهی به تعداد 91679 خانوار و جمعیت 299526 نفری شهرستان ساری ضرورت انجام فعالیت های مرتبط با مدیریت پسماند را بیش از پیش می نمایاند. امروزه اگر در هر خانوار و به صورت روزانه استفاده از مقدار متنابعی مواد شوینده ضروری است، با این حال در صورت عدم وجود تاسیسات دفع فاضلاب شهری و تصفیه آن، تخریب خاک و منابع آب را موجب خواهند شد. تاثیرات نامطلوب زیست محیطی ناشی از دفع غیربهداشتی فاضلاب شهری و بازیابی آن بر تولیدات کشاورزی تا حدی بوده که امروزه اجرای طرح های فاضلاب درمناطق شهری امری ضروری و بنیادی است. دفع زباله های خانگی نیز اگر به معنای خروج ضایعات از محوطه قانونی حیاط های منازل شخصی باشد، بیشترین تخریب محیط زیست را به دنبال خواهد داشت. لازمه انجام مدیریت پسماند پایدار نیز، رعایت مدیریت مبتنی بر توسعه پایدار است که در این راستا توجه به سه مولفه رعایت موازین علمی، شرایط اقتصادی و گزینه مشارکت مردم ضروری است (محمدنژاد کیاسری، 1389).

 

در مدیریت مبتنی بر توسعه پایدار پسماند، مقوله آموزش می­بایست جزیی از دروس مقاطع مختلف تحصیلی باشد. همچنین حفظ محیط زیست در سخنرانی های مذهبی مورد تاکید قرار گرفته و مطالعات تخصصی آن نیز از طریق برگزاری سمینارهای علمی و برنامه های آموزشی متنوع و مستمر در صدا و سیما ارائه شود. البته چنانچه در مدیریت پسماند تنها به مسائل علمی توجه شده و از بحث های اقتصادی دور باشد، بالطبع مشارکت مردمی نیز شکل منسجمی بخود نخواهد گرفت. در ارائه یک نمونه عملی از مدیریت پسماند پایدار و در کنار ارائه بحث ها و تدابیر فنی و کارشناسی چنانچه در سطح یک شهر و همانند محوطه های مخصوص پارکینک ماشین، مراکز خرید مشخص برای انواع پلاستیک، لفافه های آلومینیومی مواد خوراکی، شیشه، کاغذ، مقوا، چوب آلات و دیگر زباله های خشک خانگی ایجاد و توسعه یابد. بتدریج خانوارها نسبت به جداسازی زباله ها اقدام نموده و از این طریق جدای از فعالیت همگانی برای حفظ محیط زیست به درآمدهایی هرچند اندک دست خواهند یافت، همچنین صاحبان مراکز خرید با فروش آنها به واحدهای صنعتی بازیافت از بهره اقتصادی مناسب و کسب و کاری مطمئن برخوردار خواهند شد. وجود یک مغازه در هر آبادی نیز به منظور خرید زباله های خشک منجر به ایجاد شغل و فعالیتی پایدار در راستای حفظ محیط زیست خواهد بود. با فعال نمودن و توسعه مراکز خرید زباله های خشک، انجام تفکیک زباله تر و خشک در منازل به صورت جزیی از عادات روزانه درآمده و در این راستا و به ویژه در سطح آبادی های شمال کشور می­توان به صورت برنامه های فوق العاده آموزشی در مدارس و همچنین با هماهنگی اعضای شورای روستا در برنامه هایی ماهانه و یا فصلی با کمک اهالی، هیات های قرائت قرآن و جوانان بسیجی نسبت به نصب تابلو و جمع آوری زباله ها در بخش های مختلف تفریحی آن آبادی اقدام نمود (شکل های 1 و2).

 

 1

شکل 1- جمع ­آوری ضایعات پلاستیکی در محل دپوی زباله در دهستان پشتکوه

 

 

2 

شکل 2- عملیات بازیافت ضایعات پلاستیکی در محل دپوی زباله در دهستان پشتکوه

 

 

امروزه در راستای بازیافت زباله های شهری روش های اصلی دفن زباله در زمین، تولید کمپوست، سوزاندن و تخمیر بی هوازی وجود دارد. براساس اطلاعات جدول یک بازیافت انرژی و مواد حاصل از روش های مختلف تصیفه بیان شده است (,Noakes 1994 ; کرباسی و باغوند، 1386). متغیرهای ارائه شده در جدول شماره 1 نشان می دهد که روش دفن زباله در زمین بیشترین تخریب محیط زیست را منجر می شود.

 

chart1

 

لازم به یادآوری است در انجام تحقیقی در استفاده از انرژی بیوگاز زباله های شهری به عنوان سوخت جایگزین و تعمیم آن به کل زباله های استان مازندران عنوان گردید، حدود 130 میلیون متر مکعب گاز متان در هر سال قابل تولید است که به این ترتیب می توان 18 درصد از کل برق مصرفی استان را تامین نمود (کرباسی و باغوند، 1386). همچنین تولید کمپوست و کارخانه های زباله سوز در شهرهای مختلف این استان نیز، جزو راهکارهای مناسب برای بازیافت زباله های شهری است. در مجموع جدای از فعالیت های مستمر مدیریت پسماند، پروژه اصلی دفع زباله های شهرستان ساری احداث کارخانه زباله سوز بوده که متاسفانه روند احداث آن با کندی بسیاری همراه است و نتیجه این اقدامات نیز پس از مدت 6 سال در هاله ای از ابهام قرار دارد،. بیشترین عملیات اجرایی این کارخانه زباله سوز محدود به احداث دیوارهایی است که به عنوان حصار در بخش های پیرامونی آن جای گرفته است (شجاعی کیاسری، 1392; دامادی، 1392).

 

نويسنده: شیرزاد محمدنژاد کیاسری

استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

 

منابع:

1- جعفر بیگلو. 1392. جنگل محل مناسبی برای دفن زباله نیست. خبرگزاری چهاردانگه نیوز، کد خبر 1606.

 

2- دامادی محمد. 1392. گفتگوی اختصاصی چهاردانگه نیوز با مهندس محمد دامادی. مشکلات چهاردانگه. خبرگزاری چهاردانگه نیوز، کد خبر 1046.

 

3- دانش شهناز، یزدان بخش محمد، حسیندخت محمدرضا و جواد عابدینی طرقبه. 1387. بررسی خصوصیات شیرابه های شهری (مطالعه موردی زباله های شهر مشهد). چهارمین همایش ملی مدیریت پسماند، مشهد مقدس، 14-2.

 

4- سالنامه آماری مازندران. 1390. معاونت برنامه ریزی و اشتغال، دفتر آمار و اطلاعات و GIS، 915 صفحه.

 

5- سید رمضان شجاعی کیاسری، 1392. احداث نیروگاه زباله سوز در ساری جدی نیست. خبرگزاری چهاردانگه نیوز، کد خبر 1731.

 

6- صفایی مهرداد. 1375. مطالعات مقدماتی ایستگاه (تحقیقاتی، آموزشی، ترویجی) آبخوان داری در منطقه چهاردانگه ساری (حوزه آبخیز پشتکوه). مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام مازندران با همکاری مدیریت آبخیزداری، 98 صفحه.

 

7- کرباسی عبدالرضا و اکبر باغوند. 1386. استفاده از انرژی بیوگاز زباله های شهری به عنوان سوخت جایگزین. سومین همایش ملی مدیریت پسماند، سازمان شهرداری ها و دهداری های کشور، سازمان حفاظت و محیط زیست، تهران، 240-229.

 

8- محمدنژاد کیاسری شیرزاد، صفایی مهرداد، نوروزی شعبانعلی، احمدیان سید حسن و اسدا… متاجی، 1388. بررسی تاثیر قرق همراه با عملیات آبخوانداری بر روند افزایش طبیعی نهال های ارس (مطالعه موردی: مازندران- حوزه آبخیز پشتکوه). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 46 (13): 425- 415.

 

9- محمدنژاد کیاسری شیرزاد. 1389. صفحه اینترنتی موسسه مردم نهاد فضای سبز پایدار (F.S.P). Http://www.nfoiran.com.

یزدان داد حسین و زهرا صادق. 1389. بررسی روش های تصفیه شیرابه ی محل دفن زباله در مشهد. نخستین همایش ملی توسعه پایدار شهری، دانشگاه گیلان، 243-234.

 

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.