نام های دریای مازندران
پایگاه خبری چهاردانگه: در طول تاریخ به این دریای خروشان یا دوانه حدود هفتاد نام دادهاند که قابل قیاس با هیچ یک از دریاهای جهان نیست. ما در اینجا به بهرهگیری از منابع متعدد به ذکر برخی از آن نامها میپردازیم.
دریای زرایا واروکشا (در اوستا به این نام آمده است که به معنای آبگیر وسیع میباشد)
دریای خزر (در کتاب حدودالعالم منالمشرق الی المغرب که در سال 372 هجری تألیف شده نام دریای خزر آمده است. مؤلف کتاب گمنام است ـ ص 13 به کوشش دکتر منوچهر ستوده)
دریای مازندران (واژه مازندران در قرن دوازدهم میلادی (ششم هجری قمری) به جای طبرستان به کار رفته است)
دریای کاسپین (نام دریای کاسپین از اوایل قرن هیجدهم یعنی در زمانی که آبشناسی در آن سیستماتیک شروع شد، متداول گردید.) (ر.ک کتاب خزر در سه قرن ص 11)
دریای آبسکون (از روی نام شهر آبسکون و جزیره مفقوده آبسکون به آن داده شده است)
دریای قلزُم (در کتاب تاریخ طبرستان ابن اسفندیار، دریای قلزم ذکر شده است، ص 18)
دریای خوالینسکی (نام روسی این دریا) (1)
دریای باکو (باربار و سفیر اعزامی و نیز به ایران، آن را دریای باکو نام نهاده است. Mar di Bachu )
دریای ارقانیا (ارسطو فیلسوف بزرگ یونانی و معلم ارسطو آن را به این نام ذکر کرده است که گمان میرود ارقانیا همان هیرکانیا یا گرگان باشد)
بقیه نامهای مربوط به شهرهائی است که در مجاورت این دریا قرار داشتهاند که از ذکر آنها خودداری میشود.
بهرحال همانطوری که در آغاز این مبحث به آن اشاره کردیم هیچ دریائی در جهان این همه نام بخود ندیده است آن هم دریائی خروشان و مواج و به قولی دریای دیوانه!
در روزگار ما هم در فصل تابستان، صدها مسافر گرمازده که اغلب از فن شنا بیبهرهاند طعمه این دریا میشوند و کسان آنها به چشم نفرت به این دریا مینگرند. در پایان این بحث لازم به ذکر است که بسیاری از مورخان و جغرافینویسان اسلامی با وجودی که از این دریا دیدن کرده و یا از کرانههای جنوبی آن برخاستهاند کمتر توجهی به آن نمودهاند از آن جمله مولانا اولیاءالله آملی که در کتاب خود تحت عنوان ـ تاریخ رویان ـ تنها در دو جا از این دریا تحت عنوان «دریای بنفشهگون» یاد کرده است. (2)
منابع:
1 ـ خوالینسک شهر کوچکی است در روسیه و مرکز بخش ولگای سفلی و در کنار شط ولگار در 92 کیلومتری ایستگاه میزران (راه آهن مسکو) کازاکستان (قزاقستان) واقع شده و دارای 13 هزار جمعیت میباشد و از قرن 16 میلادی مشور بوده است، نقل از کتاب دریای مازندران، تألیف احمد بریمانی، ص 62.
2 ـ مولانا اولیاء الله آملی، تاریخ رویان، تصحیح و تحشیه دکتر منوچهر ستوده، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1348، صص 19 و 138.